“Ορεστιάδα” ή “Νέα Ορεστιάδα”; Εκατό χρόνια η πόλη αναζητά τ’ ονομά της.
“Η Ορεστιάδα, γνωστή και ως Νέα Ορεστιάδα ή Νέα Ορεστιάς, είναι πόλη η οποία βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα του νομού Έβρου στη Θράκη και αποτελεί έδρα του ομώνυμου Δήμου. Αποτελεί το βορειότερο αστικό κέντρο της Ελλάδας”.
Έτσι ξεκινάει το λήμμα στη Βικιπαίδεια, και ήδη εξ αρχής διατηρείται η διαρκής σύγχυση σχετικά με το όνομα της νεότερης πόλης του σύγχρονου Ελληνικού κράτους, η οποία φέτος συμπληρώνει τα 100 χρόνια από την ίδρυσή της. Και το γιορτάζει. Αν, μάλιστα, προχωρήσει κανείς στην ενότητα “Όνομα – Ιστορία” τα πράγματα περιπλέκονται ακόμη περισσότερο: “Η νέα πόλη αποφασίστηκε να ονομασθεί “Νέα Ορεστιάς””. Από ποιον, πότε, με ποιον τρόπο;
Ενδιαφέρον, όμως, έχει και η αγγλική εκδοχή της Wikipedia, εκεί όπου αναγνώστες από όλο τον πλανήτη αν αναρωτηθούν ποια είναι η πόλη Orestias, καταλήγουν, εν ολίγοις, στο συμπέρασμα πως είναι ένας αρχαίος Ελληνικός οικισμός δίπλα στο Έβρο ποταμό που ίδρυσε ο Ορέστης, ονόματι Ουσκουδάμα ή Οδρύσα αρχικά, αργότερα οι Μακεδόνες, στην εποχή του Φιλίππου του Β΄ που ανέλαβε την πόλη, της έδωσαν το όνομα “Ορεστιάς”, μετέπειτα ο Ρωμαίος κατακτητής Αδριανός, αφού ανοικοδόμησε και επέκτεινε την πόλη τη βάπτισε με το όνομά του, ήτοι Αδριανούπολη, όμως το όνομα “Ορεστιάς” εξακολουθούσε να χρησιμοποιείται, λέει, από πολλούς συγγραφείς στη βυζαντινή εποχή, ταυτόχρονα με το “Αδριανούπολη”. Κατόπιν, στην Οθωμανική περίοδο παραφράστηκε το “Αδριανού” και έγινε “Edirne”, όταν δε το 1920 οι Έλληνες κατέλαβαν το μεγαλύτερο μέρος της Αν. Θράκης – μαζί με την Edirne – αποκατέστησαν το ρωμαϊκό όνομα “Αδριανούπολη” και όχι το παλιό ελληνικό της όνομα “Ορεστιάς”, αυτό όμως δόθηκε εις ανάμνησιν στο προάστιο Karaağaç.
Η περιπέτεια ενός ονόματος το οποίο ακόμα δε βρήκε το δρόμο του. Διότι στο σήμερα, ακόμα και ο ίδιος ο Δήμος στην επίσημη ιστοσελίδα του, αντί να ξεδιαλύνει το… μυστήριο, ενισχύει τη σύγχυση και συντηρεί το ίδιο δίλημμα στους επισκέπτες του: “Η Ορεστιάδα, ή Νέα Ορεστιάδα, είναι ελληνική πόλη η οποία βρίσκεται στο βορειοανατολικό τμήμα του νομού Έβρου στη Θράκη και αποτελεί έδρα του ομώνυμου δήμου”. Του ομώνυμου δήμου, δηλαδή του “Δήμου Ορεστιάδας” ή του “Δήμου Νέας Ορεστιάδας” – δίλημμα το οποίο για την Ελληνική Πολιτεία όμως ουδόλως υφίσταται. Ο “Καλλικράτης” με το νόμο του στο Υπουργείο Εσωτερικών είναι σαφέστατος: “ΝΟΜΟΣ ΕΒΡΟΥ / Συνιστώνται οι κατωτέρω δήμοι: (…) Δήμος Ορεστιάδας με έδρα την Ορεστιάδα αποτελούμενος από τους δήμους α. Ορεστιάδος β. Βύσσας γ. Κυπρίνου και δ. Τριγώνου, οι οποίοι καταργούνται”. Και: “ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΕΒΡΟΥ – ΔΗΜΟΣ ΟΡΕΣΤΙΑΔΑΣ – ΔΗΜΟΤΙΚΗ ΕΝΟΤΗΤΑ ΟΡΕΣΤΙΑΔΟΣ – Δημοτική Κοινότητα Ορεστιάδος” (βλ. Και στη δημοφιλή ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ: Δήμος Ορεστιάδας).
Αν συνυπολογίσει κανείς σε όλα αυτά και το μπέρδεμα με τη Λίμνη Ορεστιάς (στην Καστοριά) και την Ορεστίδα (Δήμος Άργους Ορεστικού), η Ορεστιάδα ή Νέα Ορεστιάδα των 100 χρόνων ζωής μοιάζει να αναζητά το όνομά της σε μια χαμένη ταυτότητα και να αμφιταλαντεύεται για το αν το “Νέα” τής οφείλεται ως ιστορική ακρίβεια, ή το σκέτο “Ορεστιάδα” είναι αυτό που τελικά της αξίζει ως σύγχρονη πόλη που όμοιά της δεν υπήρξε ποτέ.
Η ιδανική συγκυρία, πάντως για όσους νοιάζονται, είναι ΤΩΡΑ, το 2023 που έχει κηρυχθεί επετειακή χρονιά τιμώντας ο Δήμος την ίδρυση της νεότερης πόλης της Ελλάδας, να αποκαταστήσει μια ιστορική αλήθεια. Να θυμίζει αέναα στο μέλλον πως εδώ, σ’ αυτόν τον τόπο, το 1923 ήρθαν πρόσφυγες από την ευρύτερη περιοχή της παλιάς Ορεστιάδας – της Αδριανούπολης και των γύρω χωριών – και έστησαν στο πουθενά και από το τίποτα μια νέα πόλη, τη ΝΕΑ Ορεστιάδα.
Άλλωστε, θες η πρώτη πινακίδα του παλιού σταθμού, θες το ίδιο το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο ΝΕΑΣ Ορεστιάδας, θες τα σχολεία της πόλης, θες οι δεκάδες φορείς και σύλλογοι που στην επίσημη ονομασία τους φέρουν περήφανα το “ΝΕΑ” ως αναφέρετο ιστορικό δικαίωμα μνήμης, ξεπερνούν τους τύπους, τους “Καλλικράτες” και τα ΦΕΚ και καταδεικνύουν το αυτονόητο. Ώρα να το καταδείξει, να το διεκδικήσει και να το κατακτήσει επίσημα και ο Δήμος Ορεστιάδας μαζί με την “Επιτροπή” του για τα 100 χρόνια, η οποίοι, θες κι αυτοί, στα λογότυπά τους επίσης ΝΕΑ ονοματίζουν, παρατύπως, την ΟΡΕΣΤΙΑΔΑ.
