6 Απριλίου 1914: “Το Μαύρο Πάσχα των Θρακών” – Ημέρα μνήμης της Γενοκτονίας του Θρακικού Ελληνισμού
“Το Μαύρο Πάσχα των Θρακών”, 6 Απριλίου 1914, αποτυπώνει την κορύφωση των διωγμών, εκτοπίσεων, επιθέσεων, δολοφονιών, την Γενοκτονία των Θρακών, το αιματηρό προοίμιο των ακόλουθων Γενοκτονιών των Ελληνικών πληθυσμών, αποσιωπημένη από την Ιστορία αλλά όχι ξεχασμένη από τους Θράκες
Οι θηριωδίες στο χώρο της Θράκης ξεκίνησαν ουσιαστικά με την υπογραφή της συνθήκης του Αγίου Στεφάνου που υπογράφεται στις 3-3-1878, μεταξύ της Ρωσικής και της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Με αυτήν κλείνουν και επίσημα τα θέματα που είχαν ανακύψει με το τέλος του ρωσοτουρκικού πολέμου. Δημιουργείται η αυτόνομη ηγεμονία της Βουλγαρίας όπου περιλαμβάνεται η σημερινή Βουλγαρία, τμήμα της Ανατολικής Θράκης και η περιοχή της Ξάνθης. Λίγους μήνες αργότερα με τη συνθήκη που επικυρώνει το Συνέδριο του Βερολίνου, η Βουλγαρία καθίσταται ανεξάρτητο πριγκιπάτο μέσα στην Οθωμανική Αυτοκρατορία και η Ανατολική Ρωμυλία, επιστρέφει στην οθωμανική διοίκηση υπό ειδικό καθεστώς. Στη συνέχεια με σειρά μεθοδεύσεων, βίαια προσαρτάται στην εξαρχία της Βουλγαρίας. Έτσι οδηγούμαστε στο πρώτο κύμα διωγμών και σφαγών. Με αφορμή την έναρξη του Μακεδονικού Αγώνα το 1905, η Βουλγαρία εντείνει τους διωγμούς σε βάρος των Βορειοθρακών, με επιθέσεις, σφαγές και απαγορεύσεις. Λαμβάνουν χώρα εκτοπισμοί και αλλά και εκούσιες αποχωρήσεις από τα πατρογονικά χώματα, για λόγους ασφαλείας.
Η περιοχή δυτικά του ποταμού Έβρου πλήττεται από οργανωμένες προσπάθειες αφελληνισμού, θηριωδίες και διωγμούς από την πλευρά των Βουλγάρων και των Τούρκων που εναλλάσσονται στο τιμόνι της. Το ελληνικό στοιχείο καταπιέζεται, φονεύεται, εγκαταλείπει τις εστίες του.
Με την επικράτηση των Νεότουρκων το 1908, και την πολιτική καθοδήγηση των Γερμανών Συμμάχων τους, άρχισε πλέον ποικιλοτρόπως, συστηματικά και κατόπιν οργανωμένου σχεδίου και η ολοκληρωτική εξόντωση των Θρακών του κομματιού που ανήκε στην Τουρκία, η οποία ολοκληρώνεται το 1922. Η έξαρση του εθνικισμού φθάνει στο απόγειό της και η αρχική προσμονή για ισονομία, ισοπολιτεία και δικαιοσύνη ανάμεσα στους οθωμανούς υπηκόους εξαφανίζεται. Οι Νεότουρκοι στοχεύουν στη βίαιη αφομοίωση των μειονοτήτων, με την χρήση κρατικών παρεμβατικών μέσων. Απώτερος σκοπός τους, η δημιουργία ενός μονοεθνικού κράτους. Τα προνόμια των κοινοτήτων αίρονται και επιβάλλεται υποχρεωτική στράτευση. Η ύπαιθρος ανατολικά του ποταμού Έβρου ερημώνει … Πλείστες τακτικές εφαρμόστηκαν προκειμένου να εξαλειφθεί οτιδήποτε ελληνικό, να απελαθούν ή να εκτοπισθούν πληθυσμοί. Η οικονομική ευρωστία που υπήρχε στη Θράκη, καθώς μεγάλο μέρος της οικονομίας είχε συγκεντρωθεί στα χέρια των Ελλήνων, αποτελούσε εμπόδιο στις βλέψεις των ξένων συμφερόντων να διεισδύσουν οικονομικά στην παραπαίουσα Οθωμανική Αυτοκρατορία. Εξάλλου η γεωστρατηγική σημασία της περιοχής και το πλούσιο σε ορυκτά υπέδαφός της αποτελούσαν ιδιαιτέρως δελεαστικά κίνητρα για την οικονομική αυτή διείσδυση.. Το σχέδιο στέφθηκε με επιτυχία.
Στο γενικότερο πλαίσιο της περιόδου που επικράτησε να ονομάζεται πρώτος διωγμός για να ξεχωρίζει από τον οριστικό ξεριζωμό των Θρακών από τις εστίες τους, που ολοκληρώθηκε το 1922, ένα κλίμα τρόμου εξαπλώνεται στην περιοχή της Ανατολικής Θράκης. Από την άνοιξη του 1914 επιχειρείται η μείωση και εκδίωξη του ελληνικού πληθυσμού της περιοχής, μέσα από νυχτερινές εξαφανίσεις ιερέων, δασκάλων και δημογερόντων, στρατολόγηση του ανδρικού πληθυσμού από 18 ως 45 ετών στα αμελέ ταμπουρού και στην πρώτη γραμμή του Τσανάκαλε, εκφοβισμούς, σφαγές, δολοφονίες, βιασμούς γυναικών, αρπαγές περιουσιών, επιτάξεις σχολείων και λοιπών κτιρίων των ελληνικών κοινοτήτων, αποκλεισμό των Ελλήνων εμπόρων, βίαιους εξισλαμισμούς και αρπαγές ορφανών παιδιών έγιναν καθημερινό φαινόμενο. Χιλιάδες τρομοκρατημένοι Θράκες, κυρίως γυναικόπαιδα, αφού οι άνδρες είχαν στρατευτεί, εγκατέλειπαν τα σπίτια τους.
Οι διωγμοί εντάθηκαν τις ημέρες του Πάσχα και ανήμερα της μεγάλης γιορτής της Χριστιανοσύνης που έκτοτε αποκαλείται Μαύρο Πάσχα όπως επικράτησε να ονομάζεται, 6 Απριλίου του 1914, χιλιάδες Έλληνες διαφόρων περιοχών της Ανατολικής Θράκης συγκεντρώθηκαν σε Ραιδεστό και Ηράκλεια, ώστε να αναχωρήσουν προς τις ελεύθερες περιοχές της Ελλάδας. Κορυφώθηκαν έτσι οι θηριωδίες και οι διωγμοί σε βάρος του Θρακικού Ελληνισμού, που στοίχησαν τη ζωή σε 250.000-300.000 Θράκες.
Με την έναρξη του Α΄ Παγκόσμιου πολέμου η Τουρκία τάσσεται όπως ήταν αναμενόμενο στην πλευρά της Γερμανίας. Γερμανοί στρατιωτικοί υποδεικνύουν την υποχρεωτική στράτευση των Θρακών, μεγάλος μέρος των οποίων χάνουν τη ζωή τους στη φονική μάχη της Καλλίπολης. Κατά τη διάρκεια του πολέμου μεθοδεύεται συστηματικά η μεταφορά των ελληνικών πληθυσμών της περιοχής. Γυναικόπαιδα και άνδρες, μη στρατεύσιμης ηλικίας, εκτοπίζονται για να δημιουργηθούν αμιγώς τουρκικοί πληθυσμοί σε συγκεκριμένες περιοχές της Θράκης. Αναγκαζόταν να μετακινηθούν, χωρίς να έχουν δικαίωμα να μεταφέρουν μαζί τους τρόφιμα ή ρούχα, κατά τους χειμερινούς κυρίως μήνες κάτω από χαμηλές θερμοκρασίες, προκειμένου να καταστεί δυσχερής έως αδύνατη η διαβίωσή τους. Δεν επιτρεπόταν η περίθαλψη ασθενών και η ταφή των νεκρών. Επιβαλλόταν συνθήκες ασιτίας. Οι έχοντες στρατεύσιμη ηλικία Θράκες οδηγούνταν στα περιβόητα Τάγματα Εργασίας, τα Αμελέ Ταμπουρού, στα βάθη της Ασιατικής Τουρκίας, μακριά από τις εμπόλεμες ζώνες. Εργαζόταν κάτω από ακραίες καιρικές συνθήκες, βασανίζονταν και πέθαιναν από ασιτία. Μεγάλο μέρος τους δεν επέστρεψε ποτέ στις εστίες του και όσοι επέστρεψαν μετά το τέλος του πολέμου, βρήκαν τον τόπο τους αλλαγμένο, τα σπίτια τους πουλημένα, τις Εκκλησίες και τα σχολεία κατεστραμένα. Πολλοί ακολούθησαν το δρόμο της προσφυγιάς, πριν ακόμη επιβληθεί η υποχρεωτική ανταλλαγή πληθυσμών.
Η ενιαία και αδιαίρετη Θράκη υπέστη τα πάνδεινα από τους κατακτητές της. Ο ίδιος ο Κεμάλ Ατατούρκ χαρακτήρισε τις πρακτικές και τα έργα των Νεότουρκων την περίοδο 1908-1922 “επαίσχυντη πράξη”, χαρακτηρισμός όμως, που ούτε στο ελάχιστο περιγράφει την πραγματικότητα, καθώς οι διώξεις, οι εκτοπισμοί, τα παιδομαζώματα, οι προσπάθειες με βίαιο τρόπο αλλοίωσης του χαρακτήρα της Θράκης, συνιστούν στοιχεία γενοκτονίας. Άλλωστε σύμφωνα με την από 9-12-1948 διακήρυξη του ΟΗΕ, για την πρόληψη και τιμωρία του εγκλήματος της γενοκτονίας, όρου που θεσπίστηκε μετά το τέλος του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου για να περιγράψει το Εβραϊκό Ολοκαύτωμα, «γενοκτονία σημαίνει οποιαδήποτε από τις ακόλουθες πράξεις οι οποίες διαπράττονται με την πρόθεση καταστροφής, εν όλω ή εν μέρει, μίας εθνικής, εθνοτικής, φυλετικής ή θρησκευτικής ομάδας. Ως τέτοιες πράξεις λογίζονται α)η ανθρωποκτονία μελών της ομάδας, β)η πρόκληση βαρειάς σωματικης ή διανοητικής βλάβης σε μέλη της ομάδας, γ)η με πρόθεση επιβολή επί της ομάδας συνθηκών ζωής υπολογισμένων να επιφέρουν τη φυσική καταστροφή της εν όλω ή εν μέρει, δ)η επιβολή μέτρων που σκοπεύουν στην παρεμπόδιση των γεννήσεων εντός της ομάδας, ε)η διά της βίας μεταφορά παιδιών σε άλλη ομάδα». Ο όρος έχει νομική ισχύ και συνιστά έγκλημα του διεθνούς ποινικού δικαίου, που έχει συγκεκριμένο πολιτικό προσανατολισμό, όπως αυτός διαφαίνεται στις ενέργειες των Νεοτούρκων. Και το σημαντικότερο, συνιστά έγκλημα που δεν παραγράφεται… Σκόπιμα συγχέεται, προς δημιουργία εντυπώσεων, με την έννοια της εθνοκάθαρσης, την οποία προσδίδουν τα Ηνωμένα Έθνη στις προσπάθειες κάποιου να προβεί στην διά βίας δίωξη, πληθυσμών μιας ορισμένης εδαφικής περιοχής, που δεν ανήκουν σε συγκεκριμένη εθνική ή φυλετική ομάδα, με στόχο τη δημιουργία μιας ομογενοποιημένης εθνικά έκτασης. Κι αυτό γιατί η έννοια της εθνοκάθαρσης δεν έχει νομική υπόσταση και δεν συνιστά έγκλημα.
Αν και αμφισβητείται από πολλούς, κυρίως ιστορικούς η χρήση του όρου γενοκτονία, τα γεγονότα αποτελούν αδιάψευστους μάρτυρες. Από τα ίδια τα τουρκικά αρχεία προκύπτει, ότι η συμπεριφορά των Νεοτούρκων ήταν αποτέλεσμα ενός προμελετημένου και λεπτομερούς σχεδίου. Οι ίδιοι οι Τούρκοι φυσικά προσπαθούν να υποβαθμίσουν τα γεγονότα, παρουσιάζοντας τις ανθρώπινες απώλειες ως φυσική απόρροια του πολέμου. Δεν μας εξηγούν όμως πως οι Θράκες ξαφνικά μετατράπηκαν σε ανεπιθύμητο πληθυσμό στα πατρογονικά τους εδάφη….
Μελετητές καταδεικνύουν σαφείς ομοιότητες ανάμεσα στην Ελληνική και την Αρμενική Γενοκτονία, που έχει ήδη αναγνωριστεί… Οι διαφορές των γενοκτονιών ως προς τον τρόπο εκτέλεσής τους, οφείλονται καθαρά στην ύπαρξη επίσημου ελληνικού κράτους, όταν αυτές συντελούνταν, και στην αντίστοιχη έλλειψη αρμενικού κράτους. Οι Αρμένιοι σφαγιάστηκαν με απροκάλυπτες θηριωδίες, ενώ η ελληνική γενοκτονία έπρεπε να συντελεστεί αργά και μεθοδικά, προκειμένου να αποφευχθεί η διεθνής κατακραυγή και τα διαβήματα διαμαρτυρίας της επίσημης ελληνικής κυβέρνησης. Μέρος λοιπόν των θυμάτων της ελληνικής γενοκτονίας, που συνολικά υπολογίζονται κοντά στο 1.500.000 ψυχές αποτελούν και οι Θράκες.
Το έγκλημα συντελέστηκε σε βάρος Θρακών, Ποντίων και Μικρασιατών.
Ξεκίνησε όμως από τη Θράκη…
Η 6η Απριλίου, αποτέλεσε τον προθάλαμο ενός οργανωμένου σχεδίου, το οποίο συνεχίστηκε στη Μικρά Ασία και τον Πόντο και οδήγησε στην Γενοκτονία του Ελληνισμού της καθ΄ημάς Ανατολής, η οποία κόστισε τη ζωή 1.500.000 ανθρώπων, στις αρχές του 20ου αιώνα.
Αυτήν τη μέρα τιμούμε σήμερα, εντείνοντας τις προσπάθειες για μελλοντικές κατακτήσεις…
Από την σελίδα της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Θρακικών Σωματείων
Ο αγώνας για αναγνώριση και η “διαφορετική” φετινή επέτειος
Με απόφαση του 7ου Παγκοσμίου Συνεδρίου Θρακών, που έλαβε χώρα στο Διδυμότειχο τον Ιούνιο του 2006, καθιερώθηκε η 6η Απριλίου 1914, ημερομηνία κορύφωσης της εξόντωσης του θρακικού ελληνισμού, ως ημέρα μνήμης των απανταχού Θρακών.
Έκτοτε σταθερό και πάγιο αίτημα των συλλόγων και φορέων της Θράκης παρέμεινε η επίσημη αναγνώριση της Γενοκτονίας από το ελληνικό κράτος ενώ το “Μαύρο Πάσχα των Θρακών” τιμάται κάθε χρόνο στις 6 Απριλίου και πλέον και οι Δήμοι στον Έβρο έχουν θεσμοθετήσει εκδηλώσεις τιμής και μνήμης. Επιπρόσθετα δύο μνημεία στον νομό Έβρου, σε νότιο και βόρειο τμήμα του νομού, πλέον τιμούν τα θύματα της γενοκτονίας και όσους έχασαν τις πατρογονικές τους εστίες.
Η φετινή ωστόσο επέτειος είναι διαφορετική, τονίζει η Πανελλήνια Ομοσπονδία Θρακικών Σωματείων καθώς στις 7 Ιουλίου 2022 η Ελληνική Βουλή ικανοποίησε το πάγιο αίτημα των Θρακών, που πρωτοτέθηκε ως απόφαση του 7ου Παγκόσμιου Συνεδρίου Θρακών και υποβλήθηκε επίσημα ως αίτημα από την Πανελλήνια Ομοσπονδία Θρακικών Σωματείων.
Με το από 19-07-2021 και με αριθμό πρωτοκόλλου 19/2021 έγγραφό της, προς τη Γενική Διεύθυνση Οικονομικών και Διοικητικών Υπηρεσιών/Διεύθυνση Διοικητικής Υποστήριξης του Υπουργείου Εσωτερικών, η Ομοσπονδία ζήτησε την καθιέρωση της 6ης Απριλίου ως επίσημης Ημέρας Μνήμης των θυμάτων του Θρακικού Ελληνισμού, με εμπεριστατωμένη ανάλυση των γεγονότων και των λόγων που καθιστούσαν κάτι τέτοιο επιτακτική ανάγκη. “Τεκμηριώνοντας ιστορικά την επιλογή της συγκεκριμένης ημερομηνίας, θελήσαμε να κάνουμε το πρώτο βήμα για την αναγνώριση των δεινών που υπέστησαν οι πρόγονοί μας Θράκες ως ελάχιστο φόρο τιμής σε όλους αυτούς, που είτε έχασαν τη ζωή τους είτε αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Ξεκίνησε έτσι μία μακρά περίοδος κινήσεων και εργασιών με πολλά εμπόδια και δυσκολίες που δεν αρμόζει καν η αναφορά τους, ώστε να φτάσουμε στην πολυπόθητη αναγνώριση” αναφέρει η Ομοσπονδία.
Την 7η Ιουλίου 2022, τέθηκαν τα θεμέλια για την επίσημη πλέον αναγνώριση της Γενοκτονίας του Ελληνισμού της Ανατολής καθώς η Θράκη ήταν η μόνη γεωγραφική περιοχή που δεν είχε μία επίσημη ημέρα για να τιμάει τις χιλιάδες των θυμάτων της.
