Είναι τα σκουπίδια μας ο πολιτισμός μας;
Έρευνες λένε ότι ο καθένας από εμάς παράγει περισσότερο από μισό τόνο σκουπίδια ετησίως. Τα σκουπίδια αυτά είναι δεδομένο ότι δεν είναι για το καλό μας αφού καταλήγουν πάλι σε εμάς, επιβαρύνοντας την υγεία μας, αλλά και τη ζωή μας γενικότερα.
Στην Ελλάδα η Πολιτεία έχει κάνει κάποιες αξιόλογες προσπάθειες προκειμένου οι Δήμοι να εφαρμόσουν αποτελεσματικά συστήματα διαχείρισης απορριμμάτων. Ο Δήμος Ορεστιάδας, μόλις την τελευταία πενταετία, ανέλαβε «περιβαλλοντική δράση», τοποθετώντας σε ολόκληρη την πόλη κάδους ανακύκλωσης διαφόρων ανακυκλώσιμων υλικών, όπως γυαλί, πλαστικό, χαρτί/χαρτόνι, λευκοσίδηρος κτλ. Συμμετέχει μάλιστα στην smart city πλατφόρμα followgreen που έχει ως στόχο την ευαισθητοποίηση για την προστασία του περιβάλλοντος. Τα Δημοτικά σχολεία και τα Νηπιαγωγεία της πόλης συμμετέχουν στον Μαραθώνιο Ανακύκλωσης «Πάμε Ανακύκλωση» για δεύτερη χρονιά φέτος με τη φιλοδοξία οι μικροί μαθητές να αγκαλιάσουν τη δράση και να κατανοήσουν πόσο σημαντικό είναι να περιορίσουμε τα απόβλητα, τα οποία παράγουμε. Οι εκπαιδευτικοί, αλλά και οι γονείς οφείλουν να γνωρίσουν στους μαθητές την αξία που έχει μία καθαρή πόλη, ένας καθαρός πλανήτης.
Σε αντίθεση, όμως, με τους μικρούς μαθητές, όλοι εμείς – οι μεγάλοι- δεν έχουμε περιβαλλοντική παιδεία, ούτε οικολογική συνείδηση. Παράγουμε τόνους σκουπίδια και ελάχιστοι από εμάς ανακυκλώνουμε. Ίσως δεν έχουμε συνειδητοποιήσει το κακό που προκαλούμε καθημερινά στο περιβάλλον και κατ’ επέκταση στις ζωές μας.
Η παραπάνω διαπίστωση ενισχύεται καθημερινά από τις εικόνες που αντικρύζω γύρω μου. Καθημερινά, πολύ νωρίς το πρωί περιδιαβαίνω την κεντρική πλατεία της πόλης για να πάω στη δουλειά μου. Εκείνη την ώρα εργάτες της καθαριότητας, απασχολούμενοι με προγράμματα κοινωφελούς εργασίας ως επί το πλείστον, φροντίζουν ώστε όταν ξυπνήσουμε όλοι να αντικρύσουμε μία όμορφη εικόνα ευταξίας και ευπρέπειας, που πρέπει να διαθέτει μία σύγχρονη ευρωπαϊκή πόλη.
Τα πράγματα, όμως, δεν είναι έτσι. Κάθε πρωΐ, προτού αναλάβουν οι εργάτες καθαριότητας υπηρεσία, η πλατεία είναι πλημμυρισμένη από κάθε είδους σκουπίδια. Μπουκάλια από οποιοδήποτε υλικό, τενεκεδένια κουτιά από μπύρες κι αναψυκτικά, άπειρα χάρτινα ποτήρια καφέ, αλλά και διάφορα αποφάγια. Οι κάδοι που υπάρχουν, μικροί σε χωρητικότητα, ξεχειλίζουν. Ο αέρας, αλλά και τα αδέσποτα σκυλιά διασκορπίζουν τα σκουπίδια σε ολόκληρη την πλατεία.
Η παραπάνω εικόνα προκαλεί ανάμικτα συναισθήματα. Από τη μια σκέφτεσαι ότι η πόλη μας είναι ζωντανή, ιδίως την περίοδο του παρατεταμένου δεύτερου lockdown, όπου άπειροι νέοι κατακλύζουν κάθε βράδυ, αλλά και κατά τη διάρκεια της ημέρας τα τσιμεντένια παγκάκια της. Συζητούν, ακούν μουσική, επικοινωνούν δια ζώσης. Ό,τι ακριβώς θα έκαναν και σε ένα μαγαζί εστίασης, τα οποία δυστυχώς παραμένουν κλειστά από τον περασμένο Νοέμβριο. Από την άλλη, σκέφτεσαι ότι δεν είναι δυνατόν άνθρωποι ενήλικες να αφήνουν τα απορρίμματά τους εκεί, όπου κάθονται και επικοινωνούν ως κοινωνικά όντα. Είναι θέμα πολιτισμού.
Η απολίτιστη εικόνα που συναντώ κάθε πρωί είναι ένα θέαμα που δεν μας αξίζει. Πολύ κοντά στην πλατεία, σε απόσταση ούτε 100 μέτρων, υπάρχουν μεγάλοι κάδοι σκουπιδιών, αλλά και ανακύκλωσης. Δεν χρειάζεται το σκουπίδι μας να ξεχειλίζει από τον κάδο. Μπορεί ο καθένας από εμάς να έχει μαζί του μία σακούλα, την οποία θα πετάξει σε ένα κάδο λίγα μέτρα παρακάτω.
Από την άλλη κι ο Δήμος Ορεστιάδας θα μπορούσε να προβεί σε κάποιες βελτιωτικές παρεμβάσεις στην πλατεία. Ίσως να τοποθετούσε μεγαλύτερους κάδους απορριμμάτων ή ενδεχομένως υπόγειους κάδους που προσφέρουν αρμονική και αισθητική ενσωμάτωση στο αστικό περιβάλλον. Όχι φυσικά μόνο για απορρίμματα, αλλά για κάθε ανακυκλώσιμο υλικό. Επίσης, θα μπορούσε να αναλάβει κι άλλες περιβαλλοντικές δράσεις, τις οποίες θα προωθήσει μέσω του Διαδικτύου και μέσω των τοπικών ΜΜΕ.
Χρειάζεται αρκετή δουλειά για να κάνουμε την πόλη μας, μία καλύτερη πόλη. Ο σεβασμός στο περιβάλλον είναι αλληλένδετα συνδεδεμένος με τον πολιτισμό κάθε κοινωνίας. Εμείς οι πολίτες οφείλουμε να προσπαθήσουμε για την πόλη που θέλουμε, για τον πλανήτη που ονειρευόμαστε, για τη ζωή που μας αξίζει.
Δημήτρης Μωρίδης, Δικηγόρος, ΜΑ Σύγχρονες Δημοσιογραφικές Σπουδές ΕΑΠ
