Αποκλειστικό: Τα στοιχεία του Master Plan για την Ανασυγκρότηση του Έβρου

Συντάκτης Νίκος Πατούνας 15 Μαρτίου, 2024 08:10

“Ο Έβρος Πύλη και Πόλος με τεράστια σημασία και δυναμική”

Την Τετάρτη 13 Μαρτίου 2024 συνεδρίασε για 4η φορά η Ειδική Επιτροπή για την Ανάπτυξη και την Ανασυγκρότηση του Έβρου (δείτε ΕΔΩ τα 20 μέλη της) στη Δαδιά, σε εφαρμογή του αρχικού σχεδιασμού που προβλέπει μηνιαίες συνεδριάσεις μέχρι το Σεπτέμβριο, ώστε να παραδοθεί τότε, 30/9, το τελικό σχέδιο που θα προκύψει από όλο αυτό το διάστημα.

Σύμφωνα με το χρονοδιάγραμμα, σε λίγες μέρες, και συγκεκριμένα στις 31 Μαρτίου, η Επιτροπή πρέπει να παραδώσει την πρώτη φάση του master plan στη Διαχειριστική Αρχή, ώστε ένα μήνα αργότερα (30/4) η Διαχειριστική Αρχή να προχωρήσει στην Πρόσκληση προς την Περιφέρεια, να ακολουθήσει δίμηνη δημόσια διαβούλευση, στις 31/7 να υποβληθεί η ολοκληρωμένη πρόταση (β΄ φάση του master plan) από την Περιφέρεια ΑΜΘ στη Διαχειριστική Αρχή και μετά από δύο μήνες επεξεργασία και αξιολόγηση, στις 30 Σεπτεμβρίου 2024 εν τέλει να εγκριθεί το Πρόγραμμα και να αρχίσουν να δημοσιεύονται Προσκλήσεις προς τους δικαιούχους για την υλοποίηση των έργων, ανάλογα με το χρόνο ωρίμανσης του καθενός.

Έτσι είναι δρομολογημένα τα πράγματα έως το Σεπτέμβριο, και από ‘κει κι έπειτα αναμένεται σε βάθος δεκαετίας η υλοποίηση έργων, τα οποία σύμφωνα με τον κ. Σταύρο Μπένο “Το μεγάλο κεκτημένο μας είναι πως πρόκειται για έργα που θα μείνουν στο διηνεκές”.

Evros-meta και ΕΤΑΜ Α.Ε.

Το Ράδιο Έβρος παρακολούθησε την 4η συνεδρίαση της Επιτροπής και εξασφάλισε αποκλειστικά το “Master Plan για την Αναπτυξιακή Προοπτική της Περιοχής του Έβρου”, αυτό στο οποίο βασίζεται και το τελικό σχέδιο της Α΄ φάσης που θα παραδοθεί στις 31 Μαρτίου. Βασικά του σημεία παρουσιάστηκαν κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης από τον κ. Νίκο Δρακωνάκη, Πρόεδρο και Διευθύνοντα Σύμβουλο της ΕΤΑΜ Α.Ε., εταιρίας από το Ηράκλειο Κρήτης που έχει αναλάβει το σχεδιασμό του Master Plan έναντι αμοιβής 60.000 ευρώ από το ΔΙΑΖΩΜΑ, μέσω ιδιωτικών χορηγιών, όπως αποκάλυψε το ρεπορτάζ του Ράδιο Έβρος στην εκπομπή Εβροσκόπιο. Με την ΕΤΑΜ Α.Ε., άλλωστε, το ΔΙΑΖΩΜΑ έχει πολυετή στενή συνεργασία με δράσεις όπως η ανασυγκρότηση της Εύβοιας και το evoia-meta, αλλά και πριν 7 χρόνια στο μεγαλόπνοο σχέδιο της “Πολιτιστικής – Τουριστικής Διαδρομής Εγνατίας Οδού” Via Egnatia στην ΠΑΜΘ, για τα έργα του οποίου τότε είχαν δεσμευτεί συνολικά 55,2 εκ. ευρώ. Σημειώνεται πως το ΔΙΑΖΩΜΑ προσέφερε τις υπηρεσίες του στην ΠΑΜΘ δωρεάν, καθώς όλα τα κόστη για τις μελέτες θα καλύπτονταν από ιδιώτες χορηγούς, όπως προκύπτει και από το σχετικό Μνημόνιο Συνεργασίας (ΕΔΩ).

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ

Πού βασίζεται το Master Plan και τι περιλαμβάνει

Το Master Plan βασίζεται και εμπνέεται από:

ΥΦΙΣΤΑΜΕΝΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Οι θλιβερές διαπιστώσεις του Δημογραφικού προβλήματος

Αρχικά περιγράφεται η υφιστάμενη κατάσταση με τα 961.133,65 καμένα στρέμματα, εκ των οποίων το 86,6% είναι δασική έκταση, σύμφωνα με το πόρισμα του ΓΕΩΤΕΕ. Στη συνέχεια παρατίθενται τα στοιχεία που προέκυψαν από την Απογραφή του 2021 σχετικά με το μείζον πρόβλημα του Δημογραφικού στην περιοχή. Συγκεκριμένα:

Ύπαρξη κρίσιμης πληθυσμιακής μάζας: 133.802 κάτοικοι στον Έβρο, δηλαδή το 23,8% της Περιφέρειας ΑΜΘ
Άνιση πληθυσμιακή κατανομή: Το 53,62% του πληθυσμού συγκεντρώνεται στο Δήμο Αλεξανδρούπολης
Μειώσεις πληθυσμού: Η μεγαλύτερη μείωση στο Δήμο Σουφλίου, 21,63%, και η μικρότερη στο Δήμο Αλεξανδρούπολης, 1,66%
Ανησυχητική μείωση γεννήσεων: 31,56% στο διάστημα 2015-2022
Δυσμενείς δημογραφικοί δείκτες: Γήρανσης 202,38%, Εξάρτησης 61,11% και Νεανικότητας 12,54%
Συνεχής διαρροή πληθυσμού προς την υπόλοιπη Ελλάδα και το εξωτερικό

Κοινωνικά Χαρακτηριστικά

Στα κοινωνικά χαρακτηριστικά που περιγράφονται στο Master Plan είναι το χαμηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ που φτάνει στα 11.678 ευρώ, έναντι του εθνικού μέσου όρου που φτάνει στα 15.461 ευρώ. Εδώ οφείλουμε να τονίσουμε ότι το ποσό που αναφέρεται ως μέσο όρο αφορά σε όλη τη γεωγραφική έκταση του νομού Έβρου, ωστόσο θα είχε ενδιαφέρον να δούμε σε τι ποσό ανέρχεται το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στο νομό εξαιρώντας την Αλεξανδρούπολη και εστιάζοντας στα στατιστικά στοιχεία ειδικότερα του Βορείου Έβρου, όπου θεωρείται βέβαιο ότι ο αριθμός αυτός μειώνεται κατά πολύ.

Συνεχίζοντας, στα κοινωνικά χαρακτηριστικά περιλαμβάνεται ο υψηλός κίνδυνος φτώχειας και κοινωνικού αποκλεισμού (πρωτιά της ΠΑΜΘ το 2022 με 26,1%), το υψηλό ποσοστό εγγεγραμμένων ανέργων (18,5% των ανέργων της ΠΑΜΘ το 2022), η υψηλή γυναικεία (65,7%) και μακροχρόνια (35%) ανεργία, αλλά και το αρνητικό αποτύπωμα των πυρκαγιών του Αυγούστου σε εισόδημα και θέσεις εργασίας.

Οικονομικά Χαρακτηριστικά

Μεγέθη απασχόλησης: Τριτογενής (71,03%), Πρωτογενής (19,13%) και Δευτερογενής (9,84%), με στοιχεία του 2021
Περιοχή με μειωμένη ελκυστικότητα για επιχειρηματικότητα και επενδύσεις
Εικόνα πρωτογενή και δευτερογενή τομέα χαμηλής τεχνολογικής έντασης
Σοβαρό έλλειμμα ανταγωνιστικότητας και εξωστρέφειας των τοπικών επιχειρήσεων
Περιορισμένη διασύνδεση της έρευνας με την παραγωγή

Παραγωγικοί Τομείς

Πρωτογενής Τομέας

Δυσανάλογη απασχόληση και συνεισφορά στο ακαθάριστο εισόδημα
Πλήγμα της ελαιοκαλλιέργειας στη ζώνη Μάκρης – Δικέλλων – Μεσημβρίας από την πυρκαγιά
Απώλεια ζωικού κεφαλαίου, καταστροφή κτηνοτροφικών εγκαταστάσεων και απώλεια βοσκοτόπων, λόγω των περιορισμών βόσκησης στις καμένες εκτάσεις – Απουσία Διαχειριστικών Σχεδίων Βόσκησης
Απώλεια κυψελών και μελισσοσμηνών από την πυρκαγιά (70% των μελισσκοκόμων συγκεντρώνονται στον Κεντρικό Έβρο), απώλεια ζωτικού χώρου και βοσκήσιμης ύλης
Ελλειμματικές υποδομές στον κλάδο της σηροτροφίας και αδυναμία εξασφάλισης πρώτης ύλης σε ποσότητα και ποιότητα

Δευτερογενής Τομέας

Παρατεταμένη ύφεση, από το κλείσιμο μεγάλων μονάδων και τη μετεγκατάσταση σε γειτονικές χώρες
Εγκαταλελειμμένοι και αναξιοποίητοι βιομηχανικοί χώροι
Επιχειρήσεις μικρού κυρίως μεγέθους και χαμηλών επιδόσεων
Επικρατέστερη δραστηριότητα, η πρώτη μεταποίηση και ακολουθούν οι κλάδοι ξύλου και κατασκευών
Δυναμική βιομηχανία τροφίμων (λαχανικά, άλευρα, κρεατοσκευάσματα, γαλακτοκομικά προϊόντα), καθώς και ποτοποιία (παραγωγή οίνου, ζύθου, τσίπουρου, ούζου, αναψυκτικών)
Αναπτυγμένη κλωστοϋφαντουργία και κατασκευή ενδυμάτων στο Δήμο Σουφλίου
Δυναμική ανάπτυξη οικοτεχνίας, κυρίως στο Νότιο Έβρο

Τριτογενής Τομέας

Απορροφά το 71% των απασχολούμενων του Έβρου
Η ΑΠΑ του τριτογενή τομέα ανέρχεται σε 75% (2020)
Δυναμικότεροι κλάδοι: δημόσια διοίκηση, άμυνα, εκπαίδευση, υγεία και κοινωνική μέριμνα, χονδρικό και λιανικό εμπόριο, εστίαση, διαμονή

Τουρισμός

Χαμηλής ελκυστικότητας προορισμός, απουσία ισχυρού Brand Name
Ανισοκατανομή τουριστικών ροών: Συγκέντρωση σε Αλεξανδρούπολη (παράκτια ζώνη) και Σαμοθράκη
Υψηλή εξάρτηση από εγχώριο και οδικό τουρισμό, χαμηλοί τουριστικοί δείκτες (διανυκτερεύσεις, πληρότητα, εισόδημα)
Ανεπάρκεια υποδομών υποδοχής και φιλοξενίας (18% ξενοδοχειακού δυναμικού της ΠΑΜΘ)
Επίδραση της πυρκαγιάς στον φυσικό πλούτο και την εικόνα του Έβρου
Δυνατότητα περαιτέρω τουριστικής ανάπτυξης με την αξιοποίηση μεγάλης δυνητικής αγοράς (γειτνίαση με Κωνσταντινούπολης, Σόφια, Βουκουρέστι, Βελιγράδι κ.α.)

Πολιτισμός

Περιοχή με πολυπολιτισμική και ζώσα παράδοση και με εγγραφές στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς (λιθοξοϊκή τέχνη των Μεταξάδων, Τεμπελέκια, Μπέης)
Πλούσιο πολιτιστικό κεφάλαιο με αρχαιολογικούς χώρους, διατηρητέα κτίρια, παραδοσιακούς οικισμούς, θεματικά μουσεία και συλλογές, θρησκευτικά μνημεία κ.α.
Δυναμικές παραδοσιακές τέχνες: υφαντική, ξυλογλυπτική, οργανοποιία, μεταλλοτεχνία, μεταξουργία κ.α.
Σημαντική συγκέντρωση πολιτιστικών συλλόγων με έντονη πολιτιστική δράση
Ένταξη έργων στην ΟΧΕ “Πολιτιστικής – Τουριστικής Διαδρομής Εγνατίας Οδού”

Υποδομές

1. Μεταφορών, Επικοινωνιών και Ενέργειας

Ελλείψεις και ανεπάρκειες στο μεταφορικό δίκτυο, απουσία διασυνδεσιμότητας μεταφορών
Οδικό δίκτυο με ανάγκες συμπλήρωσης και αναβάθμισης
Υποβαθμισμένοι μεθοριακοί σταθμοί (ιδίως των Κήπων)
Ανεπαρκές σιδηροδρομικό δίκτυο και απουσία ηλεκτροκίνησης
Κατά τόπους ανεπάρκεια υποδομών ύδρευσης, άρδευσης και πεπαλαιωμένο υδρευτικό και αρδευτικό δίκτυο
Υστέρηση περιβαλλοντικών υποδομών: αποχετευτικά δίκτυα, δίκτυα ομβρίων, αντιπλημμυρικής προστασίας κ.α.
Σημαντικές ενεργειακές υποδομές: διαδραστικός αγωγός φυσικό αερίου / ΤΑΡ, διασυνδετήριος αγωγός φυσικού αερίου Ελλάδας-Βουλγαρίας / IGB, πλωτός σταθμός υγροποιημένου φυσικού αερίου / LNG στην Αλεξανδρούπολη, αιολικοί, υδροηλεκτρικοί, φωτοβολταϊκοί σταθμοί και σταθμοί βιομάζας
Ανεπαρκής ευρυζωνική κάλυψη απομακρυσμένων οικισμών και υποδομών δικτύων νέας γενιάς (5G)

2. Κοινωνικές Υποδομές

Περιορισμένη προσβασιμότητα κατοίκων μικρών και απομακρυσμένων οικισμών σε βασικές υποδομές, αγαθά και υπηρεσίες (νερό, υγεία, πρόνοια, συγκοινωνίες κ.α.)
Ανεπαρκής κάλυψη αναγκών ευάλωτων ομάδων πληθυσμού
Ανάγκες συμπλήρωσης, αναβάθμισης και εκσυγχρονισμού υποδομών και εξοπλισμού πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης
Ανεπαρκής κάλυψη σε υποδομές παιδικής φροντίδας
Ανάγκη στήριξης των υποδομών τριτοβάθμιας εκπαίδευσης
Σχεδιασμός για ίδρυση Σχολών Υφαντικής (Σοφικό, Σουφλί, Αρδάνιο)
Ανάγκη στήριξης ακαδημαϊκών υποδομών

S.W.O.T. ANALYSIS

ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ

Γεωστρατηγική θέση, διασυνοριακότητα, εγγύτητα με μεγάλες πόλεις (Κωνσταντινούπολη, Σόφια, Βελιγράδι, Βουκουρέστι)
Πολυπολιτισμικότητα, πλούσιο πολιτιστικό απόθεμα και πολιτιστική δράση, κοινωνική δεκτικότητα
Ποιοτικά αγροδιατροφικά προϊόντα (ΠΟΠ ελαιόλαδο Μάκρης, Οίνοι ΠΓΕ Έβρου, πικρόμελο Σαμοθράκης, πεπόνι Τυχερού κ.α.) και προϊόντα με έντονη εξωστρέφεια (μετάξι Σουφλίου)
Ύπαρξη φορέων υποστήριξης της τοπικής ανάπτυξης και επιχειρηματικότητας (Δ.Π.Θ., Επιμελητήριο Έβρου, Αναπτυξιακές Εταιρίες, Αναπτυξιακός Οργανισμός ΠΑΜΘ κ.α.)
Κρίσιμη μάζα επιχειρηματιών, ικανών να λειτουργήσουν ως καθοδηγητές και πρωταγωνιστές
Απαράμιλλης ομορφιάς και οικολογικής αξίας φυσικό περιβάλλον, παρά το πλήγμα της πυρκαγιάς
Πλούσιο υδάτινο δυναμικό
Επίκεντρο του συνολικού σχεδιασμού για το φυσικό αέριο
Κοινωνική δεκτικότητα και σχετικά αναπτυγμένη συνεργατική κουλτούρα
Πύλη και Πόλος με τεράστια σημασία και δυναμική

ΑΔΥΝΑΜΙΕΣ

Εμφανής αναπτυξιακή υστέρηση και χαμηλό βιοτικό επίπεδο
Πληθυσμιακή συρρίκνωση και αρνητικοί δημογραφικοί δείκτες
Πρωτογενής Τομέας με πολλά διαρθρωτικά προβλήματα
Επιχειρηματικότητα χαμηλής δυναμικής, ανταγωνιστικότητας και εξωστρέφειας
Ανεπαρκές, μη διασυνδεδεμένο και διατροπικό μεταφορικό δίκτυο
Υποβάθμιση περιβάλλοντος, βιοποικιλότητας και εικόνας της περιοχής από την πυρκαγιά
Ατελής θωράκιση στην κλιματική αλλαγή και τις φυσικές καταστροφές
Ανεπαρκείς υποδομές υποδοχής και εξυπηρέτησης επισκεπτών (συνοριακοί σταθμοί, καταλύματα)
Μη εδραιωμένος τουριστικός προορισμός με υψηλή εξάρτηση από τον εγχώριο και οδικό τουρισμό
Δήμοι υποστελεχωμένοι και με μειωμένη διοικητική και επιχειρησιακή επάρκεια

ΕΥΚΑΙΡΙΕΣ

Πολιτικές και κίνητρα παραμονής, εργασίας, επιχειρηματικότητας, εγκατάστασης
Υλοποίηση/αναβάθμιση κρίσιμων μεταφορικών υποδομών (σιδηροδρομικό δίκτυο, κάθετοι άξονες Εγνατίας Οδού, μεθοριακός σταθμός Κήπων)
Ενίσχυση διασυνδεσιμότητας μεταφορών και βελτίωση συνδεσιμότητας με περιοχές της Ελλάδας (νησιά Αιγαίου, Πειραιά) και γείτονες χώρες
Αξιοποίηση γεωθερμικών πεδίων και ορυκτών πόρων (ζεόλιθος)
Ολοκληρωμένη διαχείριση υδάτινων πόρων
Πολυ-λειτουργική διαχείριση του δάσους, ανάδειξη και αξιοποίηση των οικονομικών του πόρων, ανάπτυξη βιο-οικονομίας, κυκλικής οικονομίας
Ενίσχυση του ρόλου του Δημοκριτείου Πανεπιστημίου και διασύνεσή του με την τοπική οικονομία και επιχειρηματικότητα
Αξιοποίηση νέων τάσεων τουριστική αγοράς και ανάπτυξη εναλλακτικών μορφών τουρισμού (οικοτουρισμός, πολιτιστικός τουρισμός)
Ευνοϊκό χρηματοδοτικό περιβάλλον
Μεταφορά κεκτημένου και τεχνογνωσίας της Βόρειας Εύβοιας

ΑΠΕΙΛΕΣ

Απουσία Συγκροτημένης Πολιτικής Κινήτρων και Υποστηρικτικών Πρωτοβουλιών
Συνέχιση της πληθυσμιακής αποδυνάμωσης και σταδιακή ερήμωση
Περαιτέρω μείωση τοπικής ανταγωνιστικότητας έναντι γειτονικών χωρών
Ένταση των φαινομένων και επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής
Επιβαρυμένη ψυχοσύνθεση τοπικού πληθυσμού, ανασφάλεια, επιφυλακτικότητα
Καθυστέρηση ή/και αδυναμία υλοποίησης παρεμβάσεων σε πληγέντες
Χαμηλή διοικητική και τεχνική επάρκεια ΟΤΑ, φορέων και δικαιούχων
Περιορισμένη αξιοποίηση κονδυλίων της Προγραμματικής Περιόδου 2021-2027
Συνέχιση της οικονομικής και ενεργειακής κρίσης
Αστάθμητοι γεωπολιτικοί παράγοντες

ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ

——————

Όλα τα παραπάνω θα παραδοθούν στην πρώτη φάση εργασιών της Επιτροπής, στις 31/3, μαζί με τον αρχικό Κατάλογο Έργων, Δράσεων και Δικαιούχων, στον οποίο θα συμπεριληφθούν όλα τα έργα και οι δράσεις με την παρακάτω διαβάθμιση:

Έργα και Δράσεις που συγκροτούν πλήρες Τεχνικό Δελτίο
Τα Έργα και οι Δράσεις που έχουν πλήρη περιγραφή Φυσικού Αντικειμένου, που συνάδει με τη Γενική Στρατηγική και υπάγεται ρητά σε δημόσια δομή (Κυβέρνηση, Περιφέρεια, Δήμοι, Πανεπιστήμιο)

Υπενθυμίζεται ότι για την ανασυγκρότηση και την αντιπλημμυρική θωράκιση της Θεσσαλίας μετά τις καταστροφές του περασμένου Σεπτεμβρίου, το αντίστοιχο Master Plan έχει ανατεθεί από την κυβέρνηση στην εξειδικευμένη Ολλανδική εταιρία HVA International. Η HVA International είναι μία μεγάλη Ολλανδική εταιρεία με πάνω από 140 χρόνιας ζωής, η οποία και δραστηριοποιείται στον σχεδιασμό υποδομών και στην παροχή λύσεων για την αγροτική παραγωγή. Στον ενάμισι αιώνα ζωής της έχει αναλάβει χιλιάδες έργα σε όλο τον κόσμο, ενώ μεγάλο πεδίο δραστηριότητάς της είναι οι περιοχές της Αφρικής και της Ασίας. Η Ελληνική κυβέρνηση, μετά από τις καταστροφές που προκάλεσε ο Ντάνιελ, απευθύνθηκε στην Ολλανδική κυβέρνηση, που θεωρείται ειδική στη διαχείριση τέτοιων φυσικών καταστροφών, και οι Ολλανδοί συνέστησαν στο Μέγαρο Μαξίμου την HVA International. (Πηγή: Οικονομικός Ταχυδρόμος)

ΔΗΛΩΣΕΙΣ στο Ράδιο Έβρος

Σταύρος Μπένος, Χρήστος Τριαντόπουλος, Χριστόδουλος Τοψίδης, Διαμαντής Παπαδόπουλος, Στάθης Σταθόπουλος