Η κυρία Βέμπο ήταν η μόνη που μας άνοιξε για να κρυφτούμε – “Τους αλήτες” έλεγε. “Τους αλήτες! Τι κάνανε στα παιδιά”…

Ο Κώστας Μποσταντζόγλου* – γιος του σπουδαίου Μποστ – σαν σήμερα το 2017 πόσταρε στο χρονολόγιό του την προσωπική, συγκλονιστική μαρτυρία του. Έγραφε:

Πριν 44 χρόνια, τέτοια μέρα, ξεψύχησε στα χέρια μου μια κοπέλα. Ακόμα έχω το αίμα της στην καρδιά μου. Εγώ μίλησα. Πέστε τώρα τα ηρωϊκά και τα επαναστατικά σας. Εξαργυρώστε.
Το όνομά της το έμαθα όταν απολύθηκα, γιατί τότε ήμουνα φαντάρος. Είχα άδεια από την μονάδα μου και η καλυτερη ιδέα που είχα τότε, ήταν να είμαι στο Πολυτεχνείο. Την πυροβόλησαν μπροστά στα σκαλιά του Αρχαιολογικού Μουσείου κι όχι στην πλατεία Αιγύπτου όπως γράφεται. Εκεί είχαμε μαζευτεί πολλοί μετά τα δακρυγόνα και τις πρώτες σφαίρες. Σηκώθηκε από τα σκαλιά, μπροστά μου και η σφαίρα την βρήκε κάτω ακριβώς από την αριστερή πλευρά του λαιμού και βγήκε από την πλάτη.
Την κουβαλήσαμε στα χέρια μέχρι το Ακροπόλ Παλλάς. Απέναντι. Εκεί ο μαιτρ δεν μας άνοιγε την γυάλινη πόρτα να ειδοποιήσουμε ασθενοφόρο και να ξαπλώσουμε την κοπέλα, γιατί θα ενοχλούσαμε τις κυρίες που παίζανε κουμ καν !!! Σπάσαμε την πόρτα και με την πετσέτα του μαίτρ, προσπάθησα να της σταματήσω την αιμορραγία. Το ασθενοφόρο – όπως μας είπε ο οδηγός – όταν ήρθε, το είχαν σταματήσει όταν ξεκινούσε οι της ασφαλείας στον σταθμό πρώτων Βοηθειών, τους κατεβάσανε κάτω και τους δείρανε. Για αυτό φτάσανε καθυστερημένα.
Την ώρα που την βάζαμε στο ασθενοφόρο, έσβησε. Μπήκα στο Πολυτεχνείο ξανά. Κουβάλαγα φαρμακευτικό υλικό. Ανέβασα μια οβίδα οξυγόνου στην Αρχιτεκτονική που είχε στηθεί σταθμός πρώτων βοηθειών. Μετά από ώρα ένας φοιτητής μου είπε πως έρχονταν τα τανκς. Έτσι και σε πιάσουν φουκαρά μου την έβαψες μου είπε. Με έβγαλε από την πλαϊνή πόρτα. Η πετσέτα και το ματωμένο μου πουκάμισο, μετά από περιπλάνηση μιας ώρας που χτύπαγα κουδούνια, έμειναν στο σπίτι της Βέμπο. Ποτέ δεν τα πήρα πίσω. Μετά δύο μέρες γύρισα στην μονάδα μου. Τέλος αδείας.
Η Κυρία Βέμπο – και το εννοώ το κυρία – ήταν η μόνη που μας άνοιξε για να κρυφτούμε. Από εκεί, από τον τέταρτο όροφο της οδού Στουρνάρη και Πατησίων πίσω από τις γρίλιες, είδαμε όσα ακολούθησαν. Την εισβολή, το ξύλο στους φοιτητές και τα σπασίματα σε όλο το μήκος της Πατησίων που έκαναν οι της ασφαλείας. Η κυρία Βέμπο δεν μας άφησε να φύγουμε παρά στις 9.30 το πρωϊ της επομένης για να έχει ξεκινήσει η κίνηση και ένας ένας για να μην κινήσουμε υποψίες. Είμασταν δεκαεφτά αυτοί που έκρυψε. Ακόμα την θυμάμαι να κλαίει όταν το τανκ χτύπησε την Πύλη. Τους αλήτες έλεγε. Τους αλήτες! Τι κάνανε στα παιδιά…
Πριν από μια βδομάδα την είχανε βραβεύσει οι χουντικοί για την προσφορά της. Ξεκρέμασε το βραβείο της και το πέταξε κλαίγοντας απαρηγόρητη.

—-

* Τo κείμενο γράφτηκε σαν σήμερα πριν 8 χρόνια από τον Κώστα Μποσταντζόγλου (εικαστικός, γραφίστας, θεατρικός συγγραφέας, σπουδαίος κολυμβητής και πολίστας του Παναθηναϊκού, γιος του θρυλικού Μποστ και αδελφός του ηθοποιού Γιάννη Μποσταντζόγλου)

Μετά δυο χρόνια, το 2019 έγραφε:

“Είμαι στοιχειωμένος.
Όταν γύρισα σπίτι μου, την επομένη του Πολυτεχνείου του ’73 και είπα τι είχε γίνει στη μάνα και στον πατέρα μου, πως είχε πεθάνει η κοπέλα στα χέρια μου την ώρα που την έβαζα στο ασθενοφόρο, για τον νεκρό που είχα δει στην Αρχιτεκτονική, για τους χτυπημένους από σφαίρες, δακρυγόνα και το ξύλο της αρκούδας που είχαν φάει από τα όργανα του νόμου και της τάξης, για το μπάσιμο του τανκ και για το τι ακολούθησε, η μάνα μου έβαλε τα κλάματα και ο σοφός γέρος που είχα πατέρα, μου είπε στοχαστικά: ξέχνα ό,τι είδες. Αν δεν ξεχάσεις, αυτά που είδες, θα σε στοιχειώνουν μια ζωή.
Σαρανταέξη χρόνια πέρασαν από τότε και δεν μπόρεσα να ξεχάσω εκείνη τη νύχτα ούτε τι είδα.
…Δεν ξέχασα τίποτα”.

Ο Κώστας Μποσταντζόγλου έφυγε από τη ζωή στις 12 Φεβρουαρίου 2021.

_____

Φωτογραφίες:
1. Η Toril Margrethe Engeland, η 22χρονη κοπέλα που ξεψύχυσε στα χέρια του Κώστα Μποσταντζόγλου. Η Τόριλ είχε επισκεφθεί την Ελλάδα ως τουρίστρια και για κακή της τύχη βρέθηκε στο «λάθος σημείο» τη «λάθος ώρα», όταν δέχθηκε μια αδέσποτη σφαίρα την ώρα που επέστρεφε στο ξενοδοχείο της.
2. Η Σοφία Βέμπο, τον Νοέμβρη του 1973, στο μπαλκόνι του σπιτιού της, απέναντι από το Πολυτεχνείο, Πατησίων και Στουρνάρη – από το αρχείο του Βασίλη Καραγεώργου.