Γιατί η εβρίτικη βασιλόπιτα είναι η καλύτερη όλων!

Συντάκτης Σταυρούλα Αγελαδαράκη 1 Ιανουαρίου, 2020 09:31

Γιατί η εβρίτικη βασιλόπιτα είναι η καλύτερη όλων!

Πολλοί την γνωρίζουν, ακόμα περισσότεροι όχι, ελάχιστοι το συνειδητοποιούν: η εβρίτικη βασιλόπιτα είναι η καλύτερη όλων και παρακάτω θα μάθετε το γιατί! (Αντικειμενικά πάντα!)

Νομίζω λίγες συστάσεις χρήζει το κλασικό έθιμο της πρωτοχρονιάς στην Ελλάδα, είναι γνωστό τοις πάσοι: πίτα (συνήθως κάποια γλυκιά παρασκευή με ζύμη σε μορφή κέικ ή τσουρεκιού) η οποία απαραιτήτως γράφει την νέα χρονιά στην επιφάνειά της (καμιά φορά καμιά ευχή ελπίζοντας το “καλή χρονιά” να πιάσει φυσικά τόπο) και το λεγόμενο “τυχερό φλουρί” εντός (για το οποίο αν το καλοσκεφτείτε γίνεται όλη η “φασαρία” και συνήθως η αξία του είναι ελάχιστη – αν το έβλεπε κάποιος που δεν έχει ιδέα σίγουρα θα σκεφτόταν γιατί τόσος ντόρος και χαρά για αυτόν που βρήκε ένα ελάχιστης αξίας νόμισμα), κόβεται βράδυ Παραμονής ή ανήμερα της Πρωτοχρονιάς στο σπίτι (οι απόψεις διίστανται!) και μέχρι περίπου και τον Μάρτιο σε επαγγελματικούς χώρους, συλλόγους, γραφεία (και όπου αλλού βάζει ο νους σας – τουλάχιστον προ κορονοϊού!) ενώ οι συμμετέχοντες δικαιούνται από ένα κομμάτι ο καθένας (και φυσικά από την μοιρασιά δεν εξαιρούνται οι άγιοι, τα σπίτια, τα καταστήματα, τα οικόπεδα και ότι άλλο σκέφτεται αυτός που κρατάει το μαχαίρι!).

Όπως λοιπόν ξέρουμε και καταλαβαίνουμε ένας είναι πάντα ο τυχερός ανά χρονιά (ή ανα βασιλόπιτα, όπως το δει κανείς) με τους υπόλοιπους συμμετέχοντες να μένουν τουλάχιστον με… την γλύκα από το… άτυχο κομμάτι τους! Και ως γνωστόν είμαστε λαός γνωστός για την ανταγωνιστικότητα μας και τις προλήψεις μας (“δίσεκτο έτος το 2020, γκαντεμιά” είπαν οι προληπτικοί και το 2020 βιάστηκε να τους επιβεβαιώσει) οπότε το ποιος κερδίζει το φλουρί (και η ήττα των υπόλοιπων που το βάζουν πείσμα να είναι οι νικητές της επόμενης βασιλόπιτας) είναι μεγάλο ζήτημα!


Και εδώ, κυρίες και κύριοι, είναι που η εβρίτικη βασιλόπιτα ξεχωρίζει και αναδεικνύεται η καλύτερη όλων με διαφορά (αντικειμενικά πάντα!): στην εβρίτικη βασιλόπιτα όλοι είναι νικητές! Ναι, ναι, σοβαρά, στην εβρίτικη βασιλόπιτα όλοι είναι τυχεροί!

Για να εξηγήσω θα κάνουμε μια μικρή αναδρομή στον χρόνο και στο έθιμο της εβρίτικης βασιλόπιτας. Αρχικά η πίτα της Πρωτοχρονιάς είναι η πίτα η σωστή η παραδοσιακή, πίτα με τα όλα της και κατά βάση φυσικά αλμυρή και όχι γλυκό σκεύασμα. Είναι εύκολα αντιληπτό πως οι άνθρωποι των χωριών χρησιμοποιούσαν τα υλικά που παρήγαγαν οπότε η εβρίτικη βασιλόπιτα είναι κατα βάση τυρόπιτα, με χειροποίητο φύλλο, και γέμιση από τυρί, αυγά, γιαούρτι. Η τυρόπιτα άλλωστε με την χρήση όλων αυτών των υλικών θα μπορούσε να θεωρείται ιδιαίτερο και γιορτινό φαγητό ενώ αντικαθιστούσε το κύριο γεύμα πολλές φορές ειδικά στις αγροτικές εργασίες λόγω θρεπτικότητας και ευκολίας στην μεταφορά φυσικά.

Η τυρόπιτα λοιπόν που θα γινόταν η πίτα της Πρωτοχρονιάς κατά την παρασκευή της δεν είχε απλώς ένα φλουρί: ανάμεσα στα φύλλα της πέρα από φλουρί κρυβόντουσαν και τα “σημάδια”. Τα “σημάδια” αυτά ήταν κομμάτια από κλαριά δέντρων ή φυτά που συμβόλιζαν το καθένα κάτι διαφορετικό – ανα περιοχή πχ το σπυρί του καλαμποκιού συμβόλιζε τις κότες, το άχυρο τα ζωντανά, η κρανιά σαν γερό ξύλο την υγεία και ούτω καθεξής. Κάθε σπίτι είχε τα δικά του σημάδια τα οποία συμβόλιζαν την περιουσία του μικρή ή μεγάλη: το σπίτι, τα χωράφια, τα αμπέλια, τα ζώα ή οτιδήποτε άλλο είχε σαν βιος η κάθε οικογένεια. Τα σημάδια πάντα έπρεπε να είναι όσα και τα μέλη του σπιτιού. Τα σημάδια έψαχναν συνήθως τα παιδιά του σπιτιού ή ο πατέρας από τα εκάστοτε χωράφια που θα έμπαιναν συμβολικά ως σημάδια. Με αυτόν τον τρόπο ο καθένας κάτι τύχαινε: άλλος το χωράφι με τα σπαρτά, άλλος το αμπέλι, άλλος το σπίτι, άλλος τα ζωντανά άλλος το φλουρί, όλοι ήταν κερδισμένοι. Και φυσικά το νόμισμα, συνήθως κάποια δεκάρα, το οποίο συμβόλιζε την τύχη ή/και την υγεία και το οποίο την επόμενη θα γινόταν κερί στην εκκλησία από τον τυχερό για τον Άγιο Βασίλειο.

Ζώντας το έθιμο στην σύγχρονη εποχή ως παιδί ήταν μια πολύ όμορφη αλλά και αστεία εμπειρία: αρχικά έπρεπε να “καταγράψουμε” τα σημάδια που θα έμπαιναν στην πίτα γεγονός δύσκολο για εμάς τα παιδιά και αστείο για τους μεγάλους, κυρίως γιατί ο παππούς και η γιαγιά συνήθιζαν να ξεχωρίζουν τα χωράφια ανά τοποθεσία. Το… πρόβλημά μας ήταν ότι πολλές τοποθεσίες στα χωριά οι μεγάλοι σε ηλικία τις γνωρίζουν με την παλιά τουρκική προσφώνηση (“κάτσε βρε γιαγιά, “σπίτι” και “κότες” εντάξει έγραψα, πως το πες αυτό το χωράφι και γιατί είναι σαν γλωσσοδέτης το όνομα του;”). Βέβαια μεταξύ μας πιστεύω ότι κυρίως το έκαναν για να διασκεδάσουν με την σύγχυσή μας πράγμα που καταλαβαίναμε μεγαλύτεροι (“δηλαδή δεν μπορώ να το γράψω απλά “αμπέλι” πρέπει να γράψω όλο αυτό το περίεργο όνομα;”). Αφού τελείωνε αυτός ο… μπελάς η αγωνία κορυφωνόταν μέχρι να ψηθεί η πίτα και να δούμε ποιος θα λάβει τι. Αλλά φυσικά όλο το… γλέντι γινόταν με την κοπή και το μοίρασμα καθώς ότι τύχαινες ήταν “δικό σου” για εκείνη την χρονιά. Συνήθως ως παιδιά παρακαλούσαμε να μας τύχουν… τι άλλο, τα ζώα του σπιτιού (δεν ήταν και λίγο πράγμα να θεωρούνται “δικά σου” για μια χρονιά) και συναγωνιζόμασταν ποιανού το φετινό “τυχερό” είναι το καλύτερο. Όποιος τύχαινε το φλουρί έπαιρνε την “γεροσύνη” για την νέα χρονιά – θα ήταν δηλαδή υγιής. Το όμορφο ήταν ότι οι γιαγιάδες δεν άφηναν ποτέ εκτός… πίτας και όσους ήταν μακριά. Βέβαια ακολουθούσαν τηλεφωνήματα για την ανακοίνωση των αποτελεσμάτων και… απίστευτοι διάλογοι, γιατί σε ότι τύχαινες έπρεπε να αναλάβεις και τις… αρμοδιότητες του. Έτσι είχαμε κάτι εξαιρετικούς πρωτοχρονιάτικους διαλόγους:
– Λοιπόν, εγγονούλα, τις κότες έλαχες φέτος. Άιντε αύριο πρωί πριν την εκκλησία να σηκωθείς να τις ταίσεις και φέτος θα σε περιμένω να μου φέρνεις τα αυγά!

– Σε ποιον έπεσε το σπίτι φέτος; Λοιπόν μόλις περάσουν οι γιορτές ξεκινάει καθαριότητες!
– Και άμα πέσει στον Χριστό βρε γιαγιά;

– Χαχα εσένα με το σπίτι θα σε φάει η σφουγγαρίστρα φέτος!
– Εσένα που σου έπεσε το χωράφι η τσάπα!

– Καλύτερα που έτυχε ο θείος το αμπέλι πέρσι που το έτυχα εγώ καθόλου καλό δεν ήταν το κρασί! Τουλάχιστον φέτος που θα έχω το σπίτι θα κάθομαι και θα κοιμάμαι!

– Το καλύτερο σημάδι ήταν το δικό μου που έτυχα τις αγελάδες! Μη με κοροϊδεύεται γιατί φέτος δεν θα σας δίνω γάλα!

Και φυσικά με τέτοιος διαλόγους ξεκίναγε η χρονιά με αστεία, πειράγματα και γέλια! Τι καλύτερο;

Άρα όπως καταλάβατε: Στην εβρίτικη βασιλόπιτα δεν υπάρχουν χαμένοι και επιπλέον η χρονιά ξεκινάει με γέλια. Οπότε: η εβρίτικη βασιλόπιτα είναι η καλύτερη όλων! (Αντικειμενικά πάντα!)

Για αυτό κάντε και εσείς το έθιμο της εβρίτικης βασιλόπιτας φέτος, μοιράστε πρωτότυπα τα… περιουσιακά σας και τις… αρμοδιότητές τους για την νέα χρονιά, ανακοινώστε τα αποτελέσματα τηλεφωνικά ή διαδικτυακά σε όσους αγαπημένους έχετε μακριά και μην ξεχάσετε το ανάλογο πείραγμα!

Καλή χρονιά με υγεία, χαρά και γέλιο!


Συντάκτης Σταυρούλα Αγελαδαράκη 1 Ιανουαρίου, 2020 09:31

Δημοφιλή άρθρα

Ράδιο Έβρος TV