Εκτός ελέγχου το πρόβλημα με τα κουνούπια – Αγώνας με τον χρόνο για την αντιμετώπιση της όχλησης
Ένα σοβαρό και πολυδιάστατο πρόβλημα αντιμετωπίζει φέτος η Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, με την εξάπλωση των κουνουπιών να προσλαμβάνει πλέον ανησυχητικές διαστάσεις, ιδιαίτερα στην Περιφερειακή Ενότητα Έβρου. Σε συνέντευξή του στους δημοσιογράφους Χάρη Κανταρίδη και Γιάννη Βαβαλικούδη, ο Αντιπεριφερειάρχης Κώστας Βενετίδης ανέλυσε την κατάσταση, τις αιτίες, τις δυσκολίες αλλά και τις πρωτοβουλίες που έχουν αναληφθεί για την καταπολέμηση του φαινομένου.
Σύμφωνα με τον κ. Βενετίδη, η Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης έχει το προφανές μειονέκτημα να φιλοξενεί σχεδόν τα δύο πέμπτα των υδροβιότοπων όλης της Ελλάδας. Αυτό, σε συνδυασμό με την απότομη και ακραία άνοδο της θερμοκρασίας το τελευταίο διάστημα – από τους 30 βαθμούς Κελσίου σε πάνω από 40 μέσα σε λίγες ημέρες – δημιούργησε τις ιδανικές συνθήκες για την ανεξέλεγκτη εξάπλωση των πληθυσμών των κουνουπιών.
Το πρόβλημα επιδεινώθηκε ακόμη περισσότερο εξαιτίας της αγροτικής δραστηριότητας, καθώς οι ορυζώνες έχουν γεμίσει με στάσιμα νερά για τις ανάγκες της άρδευσης. Ταυτόχρονα, η γειτονική Τουρκία διατηρεί τεράστιες εκτάσεις ορυζώνων – περίπου 600.000 στρέμματα – στην άλλη πλευρά του ποταμού Έβρου, όπου δεν εφαρμόζονται καθολικά μέτρα ψεκασμού στις αγροτικές περιοχές, παρά μόνο εντός των οικισμών. Αυτό μετατρέπει την περιοχή σε ένα ενιαίο οικοσύστημα αναπαραγωγής, ανεξαρτήτως εθνικών συνόρων.
Παρά το εύρος του προβλήματος, η Περιφέρεια έχει κινητοποιηθεί νωρίς, ξεκινώντας από τον Μάρτιο προνυφοκτονίες και προχωρώντας σε ακμεοκτονίες τόσο από το έδαφος όσο και από αέρος. Μέχρι σήμερα έχουν πραγματοποιηθεί περισσότερες από 1.000 επίγειες επεμβάσεις και δεκάδες αεροψεκασμοί. Όμως, όπως σημείωσε ο κ. Βενετίδης, υπάρχουν σημαντικά εμπόδια που δεν επιτρέπουν την πλήρη αξιοποίηση των διαθέσιμων μέσων. Ο Εθνικός Οργανισμός Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ) επιβάλλει αυστηρά πρωτόκολλα, επιτρέποντας αεροψεκασμούς μόνο εφόσον υπάρξει καταγεγραμμένο κρούσμα ασθένειας όπως ο ιός του Δυτικού Νείλου. Αυτή η προϋπόθεση συχνά καθυστερεί τις ενέργειες πρόληψης, μετατρέποντας τις παρεμβάσεις σε καθυστερημένες αντιδράσεις.
Ταυτόχρονα, φέτος η Περιφέρεια έχει στη διάθεσή της μόνο ένα φαρμακευτικό σκεύασμα, σε αντίθεση με τα δύο που χρησιμοποιούνταν πέρυσι. Το γεγονός αυτό περιορίζει τη δυνατότητα εναλλαγής δραστικών ουσιών, κάτι που είναι κρίσιμο όταν πρόκειται για πληθυσμούς εντόμων που προσαρμόζονται και εμφανίζουν ανθεκτικότητα. Ο δημοσιογράφος Χάρης Κανταρίδης έθεσε το ερώτημα κατά πόσο τα διαθέσιμα φάρμακα παραμένουν αποτελεσματικά. Ο Αντιπεριφερειάρχης απάντησε πως έχουν ήδη ζητήσει από ειδικούς τη διενέργεια νέας γενετικής έρευνας, καθώς η τελευταία μελέτη DNA των κουνουπιών είχε πραγματοποιηθεί το 2011. Επισημάνθηκε επίσης ότι σε πολλές περιπτώσεις τα κοινά εντομοαπωθητικά δεν προσφέρουν πια ουσιαστική προστασία, γεγονός που ενισχύει την υπόθεση της γενετικής προσαρμογής των πληθυσμών.
Ιδιαίτερη αναφορά έγινε και στη διασυνοριακή διάσταση του προβλήματος. Τα κουνούπια, όπως σημείωσε με έμφαση ο κ. Βενετίδης, δεν αναγνωρίζουν σύνορα. Η συνεργασία με τις τουρκικές αρχές κρίνεται απαραίτητη και υπάρχουν ήδη επικοινωνίες με τον νομάρχη της Αδριανούπολης. Ωστόσο, η διαφορετική αντιμετώπιση του ζητήματος από την τουρκική πλευρά δυσχεραίνει την αποτελεσματικότητα των δράσεων.
Πέρα από τους φυσικούς και γεωπολιτικούς παράγοντες, σοβαρό ρόλο στην εξάπλωση του φαινομένου παίζουν και περιβαλλοντικές παραμέτρους που σχετίζονται με την ανθρώπινη δραστηριότητα. Σε πολλά χωριά της περιοχής παρατηρούνται παράνομες αποχετεύσεις, με λύματα να καταλήγουν σε ρέματα και να δημιουργούν επιπλέον εστίες αναπαραγωγής. Ταυτόχρονα, η υπερβλάστηση σε πολλές από αυτές τις εστίες καθιστά δυσχερέστερη την επέμβαση των συνεργείων.
Αναφορικά με τα άμεσα μέτρα που εφαρμόζονται αυτή τη στιγμή, ο κ. Βενετίδης υπογράμμισε πως έχει ήδη δοθεί εντολή για επέκταση του ωραρίου εργασίας των συνεργείων ψεκασμών, ενώ έχει εγκριθεί η χρήση της μέγιστης επιτρεπτής δόσης του διαθέσιμου φαρμάκου. Παράλληλα, αν κριθεί αναγκαίο, θα ενισχυθεί ο Έβρος με προσωπικό και εξοπλισμό από τη Ροδόπη. Σημαντική είναι επίσης η επικοινωνία του Περιφερειάρχη με τη διοίκηση του ΕΟΔΥ, σε μια προσπάθεια να αρθούν οι γραφειοκρατικοί περιορισμοί και να εγκριθούν προληπτικοί αεροψεκασμοί πριν εκδηλωθούν τα πρώτα κρούσματα νόσων.
Η κορύφωση του φαινομένου αναμένεται έως τις 15 Αυγούστου, ωστόσο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ειδικών, τα αποτελέσματα των πρόσφατων εντατικοποιημένων δράσεων αναμένεται να φανούν μέσα στις επόμενες τρεις με τέσσερις ημέρες. Η πιο επικίνδυνη ώρα της ημέρας παραμένει μεταξύ 21:00 και 22:00, όπου παρατηρείται η μεγαλύτερη δραστηριότητα των κουνουπιών, θέτοντας σε δοκιμασία την καθημερινότητα των κατοίκων.
Ο κ. Βενετίδης έκλεισε τη συνέντευξή του επισημαίνοντας ότι η αντιμετώπιση του προβλήματος απαιτεί ολοκληρωμένη προσέγγιση: άμεση πολιτική παρέμβαση για την άρση των περιορισμών, επιστημονική τεκμηρίωση της ανθεκτικότητας των εντόμων, ενίσχυση της συνεργασίας με τη γείτονα χώρα και σταδιακή αναβάθμιση του εξοπλισμού και των μεθόδων καταπολέμησης. Η τοπική διοίκηση, όπως διαβεβαίωσε, θα εξαντλήσει κάθε περιθώριο δράσης, ώστε να αποκατασταθεί το αίσθημα ασφάλειας και ποιότητας ζωής στους κατοίκους της περιοχής.
