Γιώργος Λάντζας:”Η ΕΒΖ οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια σε κλείσιμο”

O Γιώργος Λάντζας είναι χημικός μηχανικός και εργάστηκε επί χρόνια κυρίως στον ιδιωτικό τομέα σε Ελλάδα και εξωτερικό. Γνωρίζει, δηλαδή, από επιχειρήσεις. Στα τέλη του 2015 κλήθηκε από την πολιτική ηγεσία να συνδράμει την προσπάθεια του υπουργείου Οικονομίας να διατηρήσει την ημιθανή Ελληνική Βιομηχανία Ζάχαρης ζωντανή. Αναλαμβάνει πρόεδρος της ΕΒΖ τον Ιανουάριο του 2016 και αρχίζει αγώνας δρόμου για να βρεθεί λύση στο πρόβλημα χρηματοδότησης τρεχουσών δραστηριοτήτων και βιωσιμότητας της επιχείρησης.

Πριν αλέκτωρ φωνήσαι, μόλις τρεις μήνες αργότερα, παραιτείται από τη θέση του προέδρου μαζί με άλλα μέλη του ΔΣ, όταν ο πιστωτής (Τράπεζα Πειραιώς) και ο υπουργός Οικονομίας Γιώργος Σταθάκης ως εκπρόσωπος του μετόχου (ελληνικό δημόσιο μέσω υπό της εκκαθάρισης ΑΤΕ) του ζήτησαν να υπογράψει ένα επιχειρησιακό σχέδιο χωρίς να ρωτήσουν τον ίδιο, ούτε το Διοικητικό Συμβούλιο.

Όπως εξηγεί, η υπογραφή αυτού του σχεδίου μπορεί να έβαζε τον ίδιο και τα άλλα μέλη του ΔΣ σε δικαστικές περιπέτειες. Το σχέδιο, όπως αποκαλύπτει στο inside story, δεν είναι σχέδιο εξυγίανσης της ΕΒΖ, αλλά σχέδιο χρηματοδότησης με σύντομη ημερομηνία λήξης. Δεν υπηρετεί τα συμφέροντα της εταιρείας, αντίθετα την “ξεγυμνώνει” και την οδηγεί με μαθηματική ακρίβεια σε κλείσιμο. Ποιον υπηρετεί το σχέδιο; Μόνο τα συμφέροντα του πιστωτή. Το inside story είχε κάποιες ερωτήσεις για τον κ. Λάντζα.

Η ΕΒΖ δημιουργήθηκε το 1960 και για χρόνια είναι κακοδιοικημένη, αλλά δεν είναι προβληματική. Προβληματική μπορεί κανείς να χαρακτηρίσει την πολιτική που ασκήθηκε στην εταιρεία από τις κατά καιρούς κυβερνήσεις. Ήταν ένα «κομματικό μαγαζί» όπου κάθε φορά η πολιτική εξουσία τοποθετούσε εκεί τα «δικά της παιδιά» με καλούς μισθούς και όρους εργασίας. Ως νέα διοίκηση είδαμε ότι ενώ υπήρχαν συγκεκριμένες εσωτερικές αναφορές για αποφάσεις που έβλαψαν την ΕΒΖ, δεν είχε κινηθεί καμία διαδικασία από το 2008!

Η Διοίκηση που τοποθετήθηκε τον Μάρτιο του 2015 ξεκίνησε την σχετική έρευνα που στις δικές μας ημέρες ολοκληρώθηκε με την αναφορά μας προς τον Εισαγγελέα Διαφθοράς. Είναι μια επιχείρηση που έχει το μονοπώλιο στην αξιοποίηση των ζαχαρότευτλων στην Ελλάδα και έχει κυριαρχική θέση στην ελληνική αγορά ζάχαρης που υπολογίζεται στις 270.000 τόνους ετησίως με τάσεις αύξησης.

Εάν όμως δει κάποιος την ευρύτερη εικόνα των Βαλκανίων με τα 65 εκατομμύρια καταναλωτές, τότε η ΕΒΖ με ισχυρή παρουσία στη Σερβία (όπου ελέγχει το 35% της εκεί παραγωγής ζάχαρης) και την Ελλάδα, τότε μόνο αισιόδοξος μπορεί να είναι. Η ΕΒΖ είναι ίσως η μεγαλύτερη επιχείρηση στον λεγόμενο αγροτοδιατροφικό κλάδο που ως επιχειρηματικό οικοσύστημα επηρεάζει 3.000 οικογένειες τευτλοπαραγωγών στη Βόρειο Ελλάδα και 600 οικογένειες εργαζομένων, τροφοδοτεί με ζάχαρη άμεσα περίπου 2.000 επιχειρήσεις κι έμμεσα (μέσω των εμπόρων διανομέων) πολύ περισσότερες, ενώ κινητοποιεί άλλες 1.500 επιχειρήσεις για τις διάφορες συμπληρωματικές υπηρεσίες και προμήθειες.

Γεωπολιτικά δε, η θέση της ΕΒΖ σε σχέση με τους νέους εμπορικούς δρόμους που δημιουργούνται είναι τέτοια, που την κάνει ελκτική για συνεργασίες με μεγάλους παγκοσμίως παραγωγούς και διακινητές ζάχαρης. Κι όμως, η ΕΒΖ είναι μια εταιρεία που «παράγει ζημίες» εφόσον παράγει με κόστος 900 ευρώ τον τόνο και πουλάει με τιμή 550 ευρώ τον τόνο, χωρίς να έχει γίνει προσπάθεια να υπάρξει κάποια βελτίωση στο θέμα αυτό. Έχει γερασμένο προσωπικό (πάνω από του μισούς από τους 230 μόνιμους εργαζομένους είναι άνω των 55 ετών) και εγκαταστάσεις με κακή συντήρηση, χωρίς να έχουν γίνει ανανεώσεις εξοπλισμού και έχει ελάχιστες αποσβέσεις σε σχέση με τον όγκο των εγκαταστάσεων. Επίσης, είναι ενταγμένη στο σύστημα προσλήψεων μέσω ΑΣΕΠ, δηλαδή του Δημόσιου Τομέα όταν, ως εποχιακή βιομηχανία, χρειάζεται μεγαλύτερη ευελιξία στις εργασιακές σχέσεις.

Από την άλλη πλευρά, η διάθεση των τευτλοπαραγωγών να ασχοληθούν με την καλλιέργεια ζαχαρότευτλων είναι πολύ ισχυρή διότι είναι πολύ πιο αποδοτική από την καλλιέργεια άλλων προϊόντων. Όλο αυτό το σύμπλεγμα θετικών κι αρνητικών, αλλά και των σημαντικών ευκαιριών για νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες, ήταν μια πρόκληση δημιουργίας, το να καταφέρουμε δηλαδή να κάνουμε όλο αυτό το «σύστημα ΕΒΖ» κερδοφόρο και με δυναμική ανάπτυξης.

Η πρόκληση βέβαια, ξεπερνούσε το οικονομικό κίνητρο αφού η αμοιβή μου ήταν πολύ πιο χαμηλή από αντίστοιχες του ιδιωτικού τομέα και μικρότερη από εκείνη των στελεχών της ΕΒΖ. Μάλιστα, ένα χαρακτηριστικό του συστήματος αμοιβών στην ΕΒΖ είναι ένας ιδιόμορφος “σοσιαλιστικός” μηχανισμός αμοιβών που ουσιαστικά εξαφάνιζε τη διαφοροποίηση ανάμεσα σε ικανούς και λιγότερους ικανούς εργαζομένους και κυρίως ανάμεσα σε εργαζομένους και στελέχη της ΕΒΖ. Κάτι σαν σοβιετικό σύστημα εν μέσω καπιταλισμού.

Βέβαια, για να αλλάξει το μοτίβο λειτουργίας της ΕΒΖ, χρειάζεται μια Διοίκηση με απόλυτη δέσμευση στην υλοποίηση του Επιχειρησιακού Σχεδίου και δεδομένου του τρόπου επιλογής και διορισμού της Διοίκησης (απόλυτη ευθύνη του κάθε φορά προϊστάμενου υπουργού), κάτι τέτοιο είναι μάλλον απίθανο να συμβεί στο σύγχρονο πολιτικό περιβάλλον.

Όπως ήδη ανέφερα, η ΕΒΖ δεν έχει ανάγκη να «ψάξει» για αγορά διότι η αγορά είναι εδώ και την περιμένει, αρκεί όλοι οι εμπλεκόμενοι να εργάζονται μεθοδικά και συντονισμένα για την επίτευξη συγκεκριμένων στόχων. Η ΕΒΖ πρέπει να είναι ανταγωνιστική σε κάθε τομέα και φάση, από την τευτλοπαραγωγή μέχρι τη διάθεση του τελικού προϊόντος. Υπάρχει επιπλέον ένα αντικειμενικό φράγμα προστασίας για τον ανταγωνισμό εξ Ευρώπης που είναι το κόστος των μεταφορικών.

Εμείς αποδείξαμε ότι εφόσον υλοποιηθούν μια σειρά από αλλαγές στον τρόπο διοίκησης και λειτουργίας της, η ΕΒΖ μπορεί να αναπτυχθεί κερδοφόρα. Αυτό αποτυπώνεται στο Επιχειρησιακό Σχέδιο που διαμορφώσαμε και παρουσιάσαμε στο μοναδικό πιστωτή της ΕΒΖ, δηλαδή την Τράπεζα Πειραιώς. Η εργασία αυτή θα ολοκληρώνονταν με το Στρατηγικό Business Plan που θα διαμορφώναμε τον Σεπτέμβριο 2016 και όπου θα παρουσιάζαμε και μια σειρά από νέες επιχειρηματικές δραστηριότητες. Τον Ιανουάριο του 2016, με τα στοιχεία που είχαμε τότε, οι οφειλές που είχε η ΕΒΖ προς τους αγρότες ήταν 8 εκατομμύρια. Όλες οι άλλες οφειλές ήταν συμφωνημένες με τους προμηθευτές και εξυπηρετούνταν κανονικά. Για να μπορεί να αναπτύσσεται η ΕΒΖ, πρέπει να απαλλαγεί από τους τόκους που παράγει ο δανεισμός της των 150 εκατομμυρίων στην Πειραιώς (κληρονομημένος από την πάλαι ποτέ ΑΤΕ) και που είναι περίπου 8 εκατομμύρια ετησίως.

Εδώ πρέπει να σας πω ότι, από την ίδρυσή της, η ΕΒΖ ανήκε κατά 83% στην ΑΤΕ, ενώ σήμερα ανήκει στην υπό Εκκαθάριση ΑΤΕ. Πολλά λοιπόν από τα αρνητικά σημεία στην επιχειρηματική εξέλιξή της οφείλονται στην εξάρτηση αυτή. Για να επανέλθω στο ερώτημα, τον Φεβρουάριο 2016, εμείς παρουσιάσαμε  στην Πειραιώς το Επιχειρησιακό Σχέδιο, το οποίο, ενώ απέβλεπε στην ανάταξη της πορείας της ΕΒΖ προς την κερδοφορία –με πολύ ρεαλιστικές αλλά δύσκολες επιλογές–, δεν ήταν αρκετό για την Πειραιώς να το χρηματοδοτήσει, όπως μας είπαν.

Το Σχέδιο της ΕΒΖ έδειχνε ανάγκη χρηματοδότησης περίπου 17 εκατομμυρίων ευρώ και το μεγαλύτερο μέρος έπρεπε να δοθεί τον Φεβρουάριο. Από το ποσό αυτό, 8 εκατομμύρια θα έπαιρναν οι παραγωγοί για να μπορέσουν να καλλιεργήσουν και να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη τους προς την ΕΒΖ και με τα υπόλοιπα χρήματα η ΕΒΖ θα οργάνωνε την εμπορία της ζάχαρης ώστε να εξασφαλίσει το απαραίτητο κεφάλαιο για την αγορά των τεύτλων της νέας εσοδείας που υπολογίζαμε ότι ήταν περίπου 12 εκατομμύρια. Διότι η εμπορία ζάχαρης είναι μια εξόχως κερδοφόρα δραστηριότητα.

Η ανάγκη για χρηματοδότηση της ΕΒΖ μπορεί να καλυφθεί από τρεις πηγές: α) από τον βασικό μέτοχο (που είναι ο Εκκαθαριστής της ΑΤΕ), β) από την Τράπεζα και γ) από κάποιον Στρατηγικό Επενδυτή. Οπότε η Διοίκηση της ΕΒΖ απευθύνθηκε στους δύο πρώτους. Ο μεν Εκκαθαριστής της ΑΤΕ είπε ότι δεν έχει δυνατότητα να προχωρήσει σε νέα αύξηση μετοχικού κεφαλαίου (ήδη εκκρεμεί εκείνη των 30.000.000 που του επιβλήθηκε με την Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου τον Μάρτιο 2015). Το Επιχειρησιακό Σχέδιο κατατέθηκε στην Πειραιώς για να αρχίσει ταυτόχρονα και η συζήτηση μαζί της για την αναδιάρθρωση του χρέους καθώς έτσι όπως ήταν δεν υπήρχε περίπτωση να είναι βιώσιμη η ΕΒΖ. Η Πειραιώς είπε ότι το Σχέδιο της ΕΒΖ είναι μεν ρεαλιστικ,ό αλλά δεν δίνει την απαραίτητη κερδοφορία για να μπορεί η Τράπεζα να χρηματοδοτήσει την ΕΒΖ. Παρόλο που βλέπει μια ουσιαστική βελτίωση και στον τρόπο διοίκησης της ΕΒΖ, δεν μπορεί να προβεί σε χρηματοδότηση. Στη συνέχεια μας είπε ότι θα συζητήσει με την πολιτική ηγεσία για το τι μπορεί να γίνει.

Στο σημείο αυτό να κάνω και μία παρένθεση, λέγοντας ότι κάθε οικονομική «βοήθεια» από την κυβέρνηση προς την ΕΒΖ είναι απολύτως ελεγχόμενη από την «τρόικα» –ή το νυν «κουαρτέτο»– και αποκλείεται, χαρακτηριζόμενη αμέσως ως «επιδότηση». Επίσης, ας έχουμε κατά νου ότι το σύνολο του ενεργητικού της ΕΒΖ, αλλά και οι μετοχές και τα μερίσματα των εταιρειών στην Σερβία, είναι ήδη υποθηκευμένα στην Πειραιώς. Οπότε η διαπραγματευτική ισχύς της ΕΒΖ ήταν περιορισμένη εντός του πλαισίου «Βασικός Μέτοχος–Τράπεζα–Πολιτεία».

Η Διοίκηση ενημέρωσε ως όφειλε την πολιτική ηγεσία, δηλαδή τον καθ΄ ύλην αρμόδιο υπουργό Οικονομίας, Γιώργο Σταθάκη, ο οποίος και ανέλαβε να συζητήσει με την Διοίκηση της ΑΤΕ το θέμα. Η Διοίκηση ήταν σε επικοινωνία με τον Υπουργό κι όποτε της ζητήθηκε έδωσε τα σχετικά στοιχεία, αλλά δεν παρευρέθηκε στις συναντήσεις του με την Διοίκηση της Πειραιώς. Αρκετά νωρίς όμως, από τα μέσα Φεβρουαρίου 2016, υποδείξαμε στον υπουργό την περίπτωση του Στρατηγικού Επενδυτή ως εναλλακτική περίπτωση για την χρηματοδότηση και την επιβίωση της τευτλοπαραγωγής και της ΕΒΖ, αλλά αυτό το σενάριο απορρίφθηκε διότι δεν ήταν συμβατό με την πολιτική της κυβέρνησης.

Πρέπει να σας πω, ότι ο Εκκαθαριστής της ΑΤΕ (κάτοχος του 83% των μετοχών της ΕΒΖ) εκ του νόμου πρέπει μέχρι το 2020 να πουλήσει τις μετοχές της ΕΒΖ. Δηλαδή, η λεγόμενη «ιδιωτικοποίηση» της ΕΒΖ είναι έτσι κι αλλιώς δρομολογημένη και ως «μνημονιακή» υποχρέωση. Ωστόσο, παρά τις από το 2006 προσπάθειες για την πώληση της ΕΒΖ όλες έχουν αποτύχει, όχι γιατί δεν υπήρξε ενδιαφέρον αλλά διότι όλα τα μέρη –πολιτεία, ΑΤΕ κι αργότερα ο Εκκαθαριστής, η Πειραιώς, οι εργαζόμενοι– δεν είχαν διαμορφώσει κοινά συμφέροντα. Βλέπετε, ακόμα και για να πουληθεί μια επιχείρηση, χρειάζεται μεθοδική δουλειά και συντονισμός κι αυτό μπορούσαμε ως Διοίκηση της ΕΒΖ να το κάνουμε, όμως εφόσον η απόφαση της Προϊσταμένης Αρχής ήταν αρνητική, το κεφάλαιο αυτό παρέμεινε κλειστό.

Η πρόταση της Πειραιώς, έτσι όπως συμφωνήθηκε με τον Σταθάκη, μας κοινοποιήθηκε στις αρχές Μαρτίου, όμως η τελική έγκριση από το ΔΣ της Πειραιώς έγινε στα τέλη Μαρτίου. Ήταν μια πρόταση που δεν απέβλεπε στην επιβίωση της ΕΒΖ, αλλά στην όσο το δυνατόν καλύτερη εξασφάλιση της Τράπεζας με ρευστό από την πώληση στοιχείων του ενεργητικού της ΕΒΖ. Η πρόταση της Πειραιώς δεν συνδέεται με κάποιο σχέδιο βιωσιμότητας της ΕΒΖ. Σας την αναλύω:

• Μεταφέρονται στην ιδιοκτησία της Πειραιώς όλα τα ακίνητα της ΕΒΖ εκτός των τριών εργοστασίων (Πλατύ, Σέρρες, Ορεστιάδα) τα οποία είναι ήδη υποθηκευμένα στην Πειραιώς.

• Η Διοίκηση της ΕΒΖ εξουσιοδοτεί την Πειραιώς να πουλήσει τις εταιρείες (δύο είναι) στη Σερβία αντί τιμήματος 25 εκατομμυρίων κατ’ ελάχιστον

• Από όλα αυτά θα απομειωθεί το χρέος της ΕΒΖ στην Πειραιώς κατά περίπου 50 εκατομμύρια

• 60 εκατομμύρια μετατρέπονται σε 10ετές ομολογιακό δάνειο με χαμηλό επιτόκιο

• 40 εκατομμύρια μετατρέπονται σε 10ετές ομολογιακό δάνειο άτοκο το οποίο θα «κουρευτεί» εφόσον εξοφληθεί το προηγούμενο ομολογιακό δάνειο

• Εάν το ΔΣ της ΕΒΖ αποδεχτεί όλα τα παραπάνω, τότε η Πειραιώς θα δώσει συνολικά και το πολύ 12 εκατομμύρια: 5 με την εκκίνηση των διαδικασιών και τα υπόλοιπα 7 σταδιακά μέχρι και την ολοκλήρωση της πώλησης των εταιρειών στην Σερβία.

Συνεπώς η εκτίμηση εκτίμηση από τα μέλη του ΔΣ της ΕΒΖ ότι η πρόταση αυτή δεν συνδέεται με κάποιο Επιχειρησιακό Σχέδιο ή έχει κάποια σχέση με στρατηγική ανάπτυξης της ΕΒΖ ήταν ομόφωνη. Κινείται στην λογική της διευκόλυνσης της Τράπεζας και σε συρρίκνωση της ΕΒΖ.

Με την πρόταση αυτή 1) δεν εξοφλούνται οι παραγωγοί, 2) δεν εξασφαλίζεται η επιβίωση της ΕΒΖ και δεν υπάρχει κάποιο σχέδιο που να τεκμηριώνει κάτι τέτοιο και 3) στην χρονική στιγμή (Μάιος του 2016) που έρχεται δεν εξασφαλίζει στοιχειωδώς τη δυνατότητα της ΕΒΖ να πληρώσει τους παραγωγούς για την νέα σοδειά τον Δεκέμβριο 2016.

Οι εταιρείες της ΕΒΖ στη Σερβία έχουν περάσει σε αναπτυξιακή τροχιά και ήδη από φέτος θα έχουν κερδοφορία πάνω από 7,5 εκατομμύρια ευρώ. Οπότε η αξία τους είναι πολύ πιο πάνω από τα 25 εκατομμύρια που θέλει η Πειραιώς. Όλα αυτά δημιουργούν το έδαφος ακόμα και για ποινικές ευθύνες για τα μέλη του ΔΣ κι έτσι αποφασίσαμε να παραιτηθούμε, πολύ περισσότερο αφού δεν είχαμε διαπραγματευτεί τη συγκεκριμένη συμφωνία. Με την ευκαιρία, να πω ότι τα μέλη του ΔΣ της 29ης Ιανουαρίου 2016 είχαν όλα τα χαρακτηριστικά για να λάβουν καλές αποφάσεις: δεν είναι αποτυχόντες πολιτευτές ή στελέχη του κυβερνώντος κόμματος, ούτε είχαν πολιτικές βλέψεις στις περιοχές όπου βρίσκονται τα εργοστάσια της ΕΒΖ. Είναι καταξιωμένοι κι επιτυχημένοι επαγγελματίες στο χώρο τους, που δεν είχαν σχέση με το σύστημα διοίκησης της ΕΒΖ με εξαίρεση τον διευθύνοντα σύμβουλο.

Υπήρξε από τον Σέρβο επιχειρηματία Κόστις, ο οποίος είναι ο βασικός ανταγωνιστής στη σερβική αγορά και διαθέτει ζαχαρουργεία που παράγουν το 50% της σερβικής ζάχαρης. Είχε προσεγγίσει την ΕΒΖ τον Νοέμβριο 2015 και γνωρίζοντας την δυσμενή οικονομική κατάστασή της, είχε προτείνει τότε την μακροχρόνια ενοικίασή τους για να μπορεί να τα αδρανοποιήσει. Στη συνέχεια διαπίστωσε ότι υπάρχει ένας άλλος «αέρας» στην ΕΒΖ και είδε μια διαφορετική διαχείριση των εργοστασίων στη Σερβία, επιθετική και λειτουργική, κι επανήλθε στις 20 Φεβρουαρίου 2016 με την πρόταση εξαγοράς τους. Για να απαντήσω στο ερώτημά σας, η πρότασή του ήρθε δύο ημέρες πριν συναντηθεί η Διοίκηση της ΕΒΖ με την Πειραιώς.

Προφανώς και το είπαμε και το εξηγήσαμε. Η πολιτική ηγεσία μας είπε ότι το σχέδιο αυτό είναι το μόνο που υπάρχει και χρειάζεται ένα Διοικητικό Συμβούλιο της ΕΒΖ που να το πιστεύει και να μπορεί να το υλοποιήσει. Εγώ δήλωσα ότι δεν το πιστεύω και μου είναι αδύνατο να το υλοποιήσω. Σε προσωπική επικοινωνία με κάθε μέλος του ΔΣ επιβεβαιώθηκε η απόρριψη της πρότασης της Πειραιώς, οπότε η παραίτηση ήταν μονόδρομος για τα τέσσερα μέλη του ΔΣ αρχικά και για ένα ακόμα στην συνέχεια.

Από ό,τι πληροφορούμαι, ναι.

Η κυβέρνηση τον Μάρτιο 2015 κινήθηκε πιο πολύ συναισθηματικά για να ικανοποιήσει το «λαϊκό αίτημα» για επιβίωση της ΕΒΖ και όχι με τη σοβαρότητα και τη σωφροσύνη που απαιτεί μια επιχείρηση με την πολυπλοκότητα και το μέγεθος της ΕΒΖ. Αντί να αφιερώσει χρόνο να μελετήσει το πρόβλημα ΕΒΖ, με μια διάθεση απλοποίησης και λύσης του «εδώ και τώρα» θεώρησε ότι το πρόβλημα ήταν ταμειακό ή ρευστότητας και βιάστηκε να επιβάλλει στο βασικό Μέτοχο (που είναι ο Εκκαθαριστής της ΑΤΕ) την άμεση χορήγηση 30 εκατομμυρίων ως αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου. Το ποσό αυτό αναλώθηκε στην κάλυψη τρεχουσών αναγκών της ΕΒΖ χωρίς να αλλάξει κάτι στη λειτουργία της. Για αυτό, έναν χρόνο μετά, τα πράγματα έχουν φτάσει στο ίδιο σημείο, ή μάλλον χειρότερο, αφού χάθηκε πολύτιμος χρόνος. Στο μεταξύ, η Κομισιόν (DG Comp) ερευνά την υπόθεση αλλά αυτό είναι κάτι που το χειρίζεται η κυβέρνηση. Σε περίπτωση που η κυβέρνηση δεν μπορέσει να τεκμηριώσει ότι τα χρήματα αυτά δόθηκαν για να εξυπηρετηθούν τα συμφέροντα του μετόχου κι ότι ένας ιδιώτης επενδυτής-μέτοχος θα προέβαινε σε μια τέτοια κίνηση, τότε τα 30 εκατομμύρια θα πρέπει να επιστραφούν στον Βασικό Μέτοχο με ό,τι πολύ αρνητικό συνεπάγεται αυτό για την ΕΒΖ.

Τους δύο μήνες που ήμουν στην ΕΒΖ είχα την ευκαιρία να γνωρίσω τους εργαζομ’ενους αλλά και πολλούς από τους τευτλοπαραγωγούς. Είδα ανθρώπους που θέλουν να εργαστούν ορθολογικά και τίμια και νομίζω ότι βρήκαμε κοινή γλώσσα επικοινωνίας. Διαμορφώθηκε μια ατμόσφαιρα αμοιβαίας εμπιστοσύνης, κάτι που είναι απαραίτητο όταν πρόκειται να δρομολογηθούν αλλαγές.

Διαπίστωσα ότι υπάρχει η «μαγιά» για να λειτουργήσει η ΕΒΖ συνολικά με υγεία και να έχει την ευρωστία που απαιτούν οι καιροί. Ακόμα θεωρώ ότι η ΕΒΖ μπορεί να επιβιώσει, όμως πρέπει να αντιμετωπιστεί ως επιχείρηση και όχι ως κομματικό μαγαζί που αποφασίζει κοντόφθαλμα, όσο είναι το διάστημα μέχρι τις επόμενες εκλογές ή ίσως ακόμα πιο νωρίς, μέχρι τον επόμενο κυβερνητικό ανασχηματισμό. Λυπάμαι που δεν μπόρεσα να πείσω την πολιτική ηγεσία ότι ένα άλλο μοντέλο επιχειρηματικότητας στο Δημόσιο Τομέα είναι εφικτό. Θα λυπηθώ ακόμα πιο πολύ όταν θα δω όλο αυτό το σύστημα ΕΒΖ να καταρρέει: ένα καινούργιο εργοστάσιο ζάχαρης έχει κόστος κατασκευής περίπου 200 εκατομμύρια ευρώ. Τα εργοστάσια της ΕΒΖ έχουν ένα κόστος ως ζαχαρουργεία περίπου 75 εκατομμύρια ευρώ το καθένα και θα είναι έγκλημα αντί να τα αξιοποιήσουμε ως εργοστάσια παραγωγής, να τα δούμε να πουλιούνται ως σκραπ. Για να μην συμβεί αυτό, χρειάζεται ένα άλλο διανοητικό μοντέλο και κυρίως ένα άλλο σύστημα διοίκησης. Δεν είναι εύκολο αλλά είναι απαραίτητο. Η ΕΒΖ είναι κλασσικό παράδειγμα μιας κρατικής βιομηχανίας που δεν μπορεί να επιβιώσει όχι διότι δεν υπάρχουν οι αντικειμενικές συνθήκες για αυτό, αλλά διότι το σύστημα διοίκησης την οδηγεί στον χαμό.

Όπως η ΕΒΖ, πολλές από τις λεγόμενες Δημόσιες Επιχειρήσεις δεν έχει νόημα να είναι «Δημόσιες». Το κράτος οφείλει να θέσει το πλαίσιο λειτουργίας τους και τους περιορισμούς τους και να επιτρέψει στην επιχειρηματικότητα, ιδιωτική η συνεταιριστική ή κοινωνική, να δράσει με αυστηρότητα αλλά και διαφάνεια και κυρίως με αίσθημα ευθύνης για το παρόν και για το μέλλον χωρίς στα δύσκολα να ανατρέχει στον βουλευτή για «διευκολύνσεις». Οι περισσότερες ζαχαρουργίες στην Ευρώπη είναι είτε συνεταιριστικές είτε έχουν ένα μικτό σύστημα ιδιοκτησίας κι αυτό σημαίνει ότι δεν ανακαλύπτουμε τον τροχό αν ετοιμάσουμε τους τευτλοπαραγωγούς να αναλάβουν μέρος της ΕΒΖ. Αρκεί, όμως, να υπάρχουν διοικήσεις και στελέχη που έχουν ισχυρότερο κίνητρο να είναι επιχειρηματικά κι επαγγελματικά σωστές από το να ικανοποιούν βραχυπρόθεσμα ρουσφέτια βουλευτών και κομματικών στελεχών κάθε λογής. Σε ένα τέτοιο πλαίσιο ίσως έχει ενδιαφέρον η διοίκηση μιας ΔΕΚΟ και για εμένα, αλλά και για πολλά ικανά στελέχη που υπάρχουν διαθέσιμα στη χώρα μας.

Πηγή:insidestory.gr
Κείμενο: Χρήστος Ιωάννου
Φωτογραφίες: Δημήτρης Μιχαλάκης