Χρυσούλα Ιωαννίδου: 49 ιστορίες γυναικών – Μνήμη, πόνος και αντοχή σε ένα βιβλίο ψυχής

Με αφορμή την κυκλοφορία του δεύτερου βιβλίου της, η Χρυσούλα Ιωαννίδου μίλησε στην εκπομπή «Εβροσκόπιο» του Ράδιο Έβρος για το νέο της έργο με τίτλο «Ιστορίες Γυναικών – “Μακρινή Μητέρα * Ρόδο μου Αμάραντο“», που κυκλοφορεί εδώ και δέκα μέρες περίπου από τις εκδόσεις “Παρατηρητής της Θράκης”.

Πρόκειται για ένα βιβλίο-κατάθεση ψυχής, που περιλαμβάνει 49 ιστορίες γυναικών του Ορμενίου και της γύρω περιοχής, που φέρνουν στο φως σκληρές πτυχές της ζωής των Θρακιωτισσών του 20ού αιώνα: κατοχή, εμφύλιος, προσφυγιά, μετανάστευση, βία, απώλεια… «Ήθελα να καταγράψω τις ζωές αυτών των γυναικών για να μάθουν οι νεότεροι», σημειώνει στη συνέντευξη η κ. Ιωαννίδου, εξηγώντας ότι η έμπνευση ήρθε μέσα από την καθημερινή επαφή με τις γυναίκες του χωριού: «Μεγάλωσα μαζί τους, τις έζησα, τις ξαπόστειλα όταν έφυγαν για το μεγάλο ταξίδι. Είναι οι μνήμες μου, τα βιώματά μου». Ιδιαίτερη μνεία κάνει στη μητέρα και τη γιαγιά της, στις οποίες αφιερώνει το έργο: «Η Πάλλη, εκεί που γεννήθηκε η μάνα μου, και το Ορμένιο, εκεί που μεγάλωσε, ήταν οι τόποι που καθόρισαν τη ζωή μας». Οι ιστορίες περιγράφουν τη σιωπηλή αντοχή των γυναικών: «Μάνες που έχασαν τα παιδιά τους, που έφαγαν ξύλο, που εξορίστηκαν, που κουβάλησαν τον πόνο της μετανάστευσης». Και όπως λέει η ίδια, «η μετανάστευση πλήγωσε πιο πολύ αυτές που έμειναν πίσω»… περιμένοντας κάθε μήνα ένα γράμμα.

Η πρώτη παρουσίαση του βιβλίου έχει προγραμματιστεί για τις 24 Ιουνίου στο Πολιτιστικό Πολύκεντρο Ορεστιάδας, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Ορέστεια 2025», ενώ ακολουθεί και παρουσίαση στην Ξάνθη τον Σεπτέμβριο. Το καλοκαίρι (8-9-10/8), στο πλαίσιο του αφιερώματος «Ορμένιο – Ένας αιώνας πριν», θα οργανωθούν μνήμες, γεύσεις και χοροί των προσφύγων, για να μη σβήσει το νήμα της μνήμης. Όπως λέει και η συγγραφέας: «Εύχομαι κανείς να μην το βιώσει αυτό∙ έλεγαν οι γιαγιάδες: Εμφύλιο να μη δείτε ποτέ. Πόλεμο να μη ζήσετε ποτέ»…

_______

Ιστορίες Γυναικών – “Μακρινή Μητέρα * Ρόδο μου Αμάραντο”

• Έτος Έκδοσης 2025
• Αριθμός Σελίδων 152
• ISBN 978-618-5709-42-6
• Σχήμα Βιβλίου 14×20,5
• Επιμέλεια Έκδοσης Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη, Νεκτάριος Μουρδικούδης

Περιγραφή βιβλίου

49 ιστορίες γυναικών που γεννήθηκαν στο Ουρούμκιοϊ (Έφρεμ) ή στο Κόζουλτζια (Όρασιτς) της Ανατολικής Ρωμυλίας, στην Πάλλη ή στο Ορμένιο του Έβρου και έζησαν σε δύσκολους καιρούς, αντιμέτωπες με προσφυγιά, κατοχή, εμφύλιο, φτώχεια, μετανάστευση, απώλειες, αρρώστιες, κοινωνική καταπίεση, σωματική και σεξουαλική βία. Οι ιστορίες τους, μικρές, πολύτιμες ψηφίδες της ιστορίας του Ορμενίου σε βάθος 100 χρόνων, μας μαθαίνουν την ιστορία του τόπου και ευρύτερα της Ελλάδας. Μέσα από μια βαθιά βιωμένη πραγματικότητα γεμάτη κακουχίες, στέρηση και πάθη, η προσωπική εμπειρία μετατρέπεται σε συλλογική – ενός ολόκληρου λαού.

Χριστίνα Βουμβουράκη

49 ιστορίες γυναικών, που ήταν γεμάτες δύναμη, πείσμα, επιμονή και υπομονή, πανταχού παρούσες σ’ ένα κοινωνικό πλαίσιο, σύμφωνα με το οποίο, η γυναίκα έπρεπε να είναι η «σκιά» των ανδρών της οικογένειας και θεωρούνταν, σχεδόν πάντοτε, «ξενογωνιά» και «φόρτωμα», οικογενειακό δηλαδή βάρος. Έπρεπε, επίσης, να υπακούει στους κανόνες ηθικής που καταργούσαν την αυτοδιαχείριση του σώματός της, ενώ χρησιμοποιήθηκε ως σεξουαλικό ενεργούμενο εκτόνωσης των δυνατών, λόγω οπλοφορίας, αρσενικών, που έκαιγαν και σκότωναν κατά τη διάρκεια της βουλγαρικής κατοχής του Β’ παγκοσμίου πολέμου, αλλά και κατά τη διάρκεια του ελληνικού εμφυλίου, αντλώντας ισχύ από το φωτοστέφανο της «νίκης» που τους «δωρήθηκε». 49 ιστορίες γυναικών που η πλειονότητά τους επιβίωσε, παίρνοντας, θαρρείς, δύναμη από τη γη και τη ζωή που αυτή αφειδώλευτα κι αγγόγγυστα γνωρίζει να συντηρεί και να θρέφει.

Τζένη Κατσαρή-Βαφειάδη

Βιογραφικό συγγραφέα

Η Χρυσούλα Ιωαννίδου γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει στο Ορμένιο Ν. Έβρου. Είναι παντρεμένη, μητέρα δύο παιδιών και γιαγιά επτά εγγονιών.

Διετέλεσε Πρόεδρος της Κοινότητας Ορμενίου και, έκτοτε, αφοσιώθηκε στην αγροτική ζωή και στη διάσωση και καταγραφή της ιστορίας του τόπου της.

Με βαθιά αγάπη και προσωπικό αγώνα, επιχειρεί να διαφυλάξει την πολύτιμη ιστορική μνήμη, τα ήθη, έθιμα και παραδόσεις που φέρουν οι παλαιότεροι κάτοικοι του οικισμού αλλά και η ίδια, όπως τα βίωσε στο πλάι των παππούδων της, Χρυσής και Τριαντάφυλλου.

Με χαρακτηριστικά της, την ταυτότητα του ενεργού πολίτη και με βάση το βίωμα και τη γνώση των προβλημάτων της περιοχής του Βόρειου Έβρου, την πληθυσμιακή και πολιτισμική «απίσχνασή» του, μετασχηματίζει την προσωπική της φωνή αγωνίας σε συλλογική, δημοσιεύοντας κείμενα που αφενός αφορούν στην πολιτική επικαιρότητα του τόπου και αφετέρου στη συγκρότηση και διάσωση της πολιτισμικής ιστορίας του Ορμενίου, σε έντυπα και ηλεκτρονικά μέσα της Θράκης.

Δεινή αναγνώστρια, ακροάτρια και καταγραφέας προσωπικών ιστοριών, ενεργή στην πολιτιστική πραγματικότητα του παρόντος, το 2024 κυκλοφόρησε το πρώτο της βιβλίο, «Όσα έμαθα από τις γιαγιάδες» (εκδ. Παρέμβαση). Το παρόν είναι το δεύτερο.