16 Νοεμβρίου: Διεθνής Ημέρα Ανεκτικότητας
Διεθνής Ημέρας Ανεκτικότητας έχει οριστεί η 16η Νοεμβρίου κάθε χρόνου, αρχής γενομένης από το 1995. Γιατί «η ανεκτικότητα και η εμπιστοσύνη στις ανθρώπινες κοινωνίες δεν χτίζεται σε ένα βράδυ, αλλά χρειάζεται χρόνο και προσπάθεια», σύμφωνα με τον Διεθνή Οργανισμό.
Η Διεθνής Ημέρα Ανεκτικότητας καθιερώθηκε από την UNESCO το 1995, προκειμένου να ευαισθητοποιήσει την παγκόσμια κοινή γνώμη για την ανάγκη αποδοχής του διαφορετικού, σε μια εποχή όπου τα στερεότυπα, το μίσος και η άγνοια απειλούν τις κοινωνίες σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του πλανήτη. Ανεκτικότητα σημαίνει εκτίμηση σε κάθε ανθρώπινο πολιτισμό, αναγνώριση των οικουμενικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και σεβασμό των θεμελιωδών ελευθεριών του Άλλου. Η ανεκτικότητα δεν αποτελεί μόνο ηθικό καθήκον, αλλά επίσης πολιτική και νομική υποχρέωση για τα άτομα, τις ομάδες και τα κράτη. Όπως έχει δηλώσει ο γενικός γραμματέας του ΟΗΕ, Μπαν Κι Μουν: «Όλοι μας έχουμε την ευθύνη να προστατεύσουμε αυτούς που είναι ευάλωτοι στις διακρίσεις λόγω φυλής, θρησκεύματος, εθνικότητας, γλώσσας, φύλου, σεξουαλικού προσανατολισμού ή άλλων παραγόντων. Η ανεκτικότητα μπορεί να αποτελέσει το αντίδοτο στην προκατάληψη και το μίσος».
Στην Ελλάδα, η Διεθνής Ημέρα Ανεκτικότητας φέτος αποκτά ιδιαίτερη σημασία, σε ένα περιβάλλον αυξανόμενης καχυποψίας απέναντι σε καθετί διαφορετικό. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι επιθέσεις ρατσιστικής βίας σημειώνουν ανησυχητική αύξηση τους τελευταίους μήνες, απειλώντας μετανάστες «χωρίς χαρτιά», νόμιμους μετανάστες, πρόσφυγες και αιτούντες άσυλο. Σύμφωνα, άλλωστε, με τον Ύπατο Αρμοστή του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, Αντόνιο Γκουτέρες, «η αυξανόμενη έλλειψη ανεκτικότητας αποτελεί ξεκάθαρο κίνδυνο στο θεσμό του ασύλου».
«Οι πρόσφυγες που δραπετεύουν από τη μισαλλοδοξία στην πατρίδα τους αντιμετωπίζουν όλο και περισσότερη μισαλλοδοξία στις χώρες όπου επιζητούν προστασία» πρόσθεσε ο κ. Γκουτέρες. «Η μάχη κατά της έλλειψης ανεκτικότητας απαιτεί συντονισμένη δράση από όλα τα κράτη. Πρέπει να ενώσουμε τις δυνάμεις μας και να αντιπαρατεθούμε στον ανορθολογισμό, την υποψία και τα κελεύσματα προς αποκλεισμό. Αντί να υποκύψουμε σε λαϊκιστές αντιλήψεις, πρέπει να υπερασπιστούμε ταχύτατα τις οικουμενικές αρχές και αξίες –όπως η προστασία όσων έχουν ανάγκη».
Προωθώντας την Ανεκτικότητα
Την ημέρα της 50ης επετείου της UNESCO, στις 16 Νοεμβρίου 1995, τα κράτη μέλη της υιοθέτησαν τη Διακήρυξη των Αρχών για την Ανεκτικότητα. Μεταξύ άλλων, η διακήρυξη επιβεβαιώνει ότι ανεκτικότητα δεν σημαίνει ούτε ταύτιση ούτε αδιαφορία. Ανεκτικότητα είναι ο σεβασμός και η εκτίμηση της μεγάλης ποικιλίας πολιτισμών, τρόπων έκφρασης κι εκφάνσεων της ανθρώπινης ύπαρξης ανά τον πλανήτη. Ανεκτικότητα σημαίνει αναγνώριση των οικουμενικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών των άλλων. Υπάρχει μεγάλη ποικιλομορφία μεταξύ των ανθρώπων. Μόνον η ανεκτικότητα μπορεί να εξασφαλίσει την επιβίωση των μικτών κοινοτήτων σε κάθε περιοχή του πλανήτη.
Η Διακήρυξη χαρακτηρίζει την ανεκτικότητα όχι μόνο ως ηθικό καθήκον, αλλά και ως πολιτική και νομική υποχρέωση για τα άτομα, τις ομάδες και τα κράτη. Τη συσχετίζει με τα διεθνή όργανα για τα ανθρώπινα δικαιώματα που καθιερώθηκαν τα τελευταία πενήντα χρόνια και τονίζει ότι τα κράτη θα πρέπει να συντάξουν νέα νομοθεσία, όπου αυτό είναι απαραίτητο, προκειμένου να εξασφαλίσουν την ίση μεταχείριση και την ισότητα των ευκαιριών για όλες τις ομάδες και τα άτομα στην κοινωνία.
Παράλληλα με την κατάφωρη αδικία και τη βία, οι διακρίσεις και η περιθωριοποίηση αποτελούν κοινές μορφές μη ανεκτικότητας ή μισαλλοδοξίας. Η εκπαίδευση για την ανεκτικότητα θα πρέπει να στοχεύει στην αντιμετώπιση των επιρροών που οδηγούν στο φόβο και τον αποκλεισμό των άλλων. Επίσης, θα πρέπει να βοηθά τους νέους να αναπτύξουν τις ικανότητες της ευθυκρισίας, της κριτικής σκέψης και της ηθικής συλλογιστικής. Η ποικιλομορφία των θρησκειών, των γλωσσών, των πολιτισμών και των εθνοτήτων ανά τον πλανήτη δεν είναι ένα πρόσχημα για σύγκρουση, αλλά ένας θησαυρός που μας εμπλουτίζει όλους.
Από τον ιστότοπο www.unhcr.gr, Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες
