Θρακιώτικη βασιλόπιτα, γλυκιά και αλμυρή με τυρί ή κρέας

Ιδιαίτερη θέση μεταξύ των πρωτοχρονιάτικων εθίμων των κατοίκων των χωριών της Θράκης, κυρίως στο βόρειο τμήμα του Έβρου έχει η αλμυρή βασιλόπιτα με τυρί ή και χοιρινό κρέας, πολλά μπαχαρικά και βοτάνια, που μεταξύ των φύλλων της έκρυβε, εκτός από το γνωστό σε όλους νόμισμα, διάφορα ξυλαράκια το καθένα με τον δικό του συμβολισμό (η κρανιά για την υγεία, το σουσάμι για την πληθώρα των αγαθών και της παραγωγής κ.α.) ενώ μέσω των συμβόλων γίνονταν και οι αναθέσεις των εργασιών του νέου έτους, π.χ. αυτός που τύχαινε το άχυρο θα φρόντιζε το στάβλο κ.ο.κ. Η γλυκιά βασιλόπιτα καταναλώνεται παραδοσιακά μετά την αλλαγή του χρόνου ή και την πρώτη ημέρα, ενώ η αλμυρή στο γιορτινό τραπέζι που στρώνεται το βράδυ πριν την έλευση του νέου έτους

Γλυκιά βασιλόπιτα

Υλικά

½ κιλό φύλλο κρούστας

½ κιλό σουσάμι και λίγο ακόμη σουσάμι ωμό (για πασπάλισμα)

1½ φλιτζάνι σησαμέλαιο

1 κουταλιά σούπας κανέλλα

½ κουταλάκι γλυκού γαρίφαλο τριμμένο

1/4 φλιτζανιού φρυγανιά τριμμένη

2 φλιτζάνια ζάχαρη

1 φλιτζάνι μέλι

2 φλιτζάνια νερό

2 κ. σ. μπράντι

1 κ. σ. χυμό λεμονιού

Εκτέλεση

Καβουρδίζουμε το σουσάμι σε αντικολλητικό τηγάνι, σε μέτρια φωτιά, ανακατεύοντας συνεχώς μέχρι να ξανθύνει. Ανακατεύουμε το καβουρδισμένο σουσάμι με τα μυρωδικά και την τριμμένη φρυγανιά. Προθερμαίνουμε το φούρνο στους 175 βαθμούς C. Αλείφουμε με λάδι τη βάση και τα πλαϊνά τοιχώματα μιας φόρμας διαμέτρου 30 εκ. με αποσπώμενο πάτο. Απλώνουμε δύο φύλλα κρούστας στο ταψί, λαδώνοντας τα ένα-ένα με πινέλο. Πασπαλίζουμε με το μίγμα σουσαμιού. Βάζουμε από πάνω ένα ακόμη φύλλο, λαδώνουμε και πασπαλίζουμε με το μίγμα σουσαμιού. Τοποθετούμε το νόμισμα και συνεχίζουμε τη διαδικασία μέχρι να τελειώσουν τα υλικά. Διπλώνουμε προς τα μέσα μερικά από τα φύλλα που περισσεύουν. Πάνω πάνω απλώνουμε τα τρία τελευταία φύλλα, λαδωμένα. Κόβουμε αυτά που περισσεύουν γύρω γύρω. Χαράζουμε την πίτα σε κομμάτια και τη ραντίζουμε με λίγο νερό. Βάζουμε σε τηγάνι το υπόλοιπο σουσαμέλαιο, το αφήνουμε να κάψει και το ρίχνουμε κουταλιά κουταλιά πάνω στην επιφάνεια του γλυκού. Το φύλλο πρέπει να δείχνει ότι ζεματίζεται. Πασπαλίζουμε με το ωμό σουσάμι. Ψήνουμε την πίτα στο φούρνο για 15 λεπτά και στη συνέχεια χαμηλώνουμε τη θερμοκρασία στους 130 βαθμούς C και συνεχίζουμε το ψήσιμο για 30 λεπτά ακόμη ή μέχρι να ροδίσει καλά. Αυτό γίνεται για να ψηθούν καλά και τα εσωτερικά φύλλα. Στο μεταξύ ετοιμάζουμε το σιρόπι: Σε δυνατή φωτιά βράζουμε το νερό με τη ζάχαρη για 5 λεπτά, προσθέτουμε το μέλι και το λεμόνι και συνεχίζουμε για 2 λεπτά ακόμη, μέχρι να διαλυθεί το μέλι. Ρίχνουμε τέλος το μπράντι. Διατηρούμε το σιρόπι ζεστό (όχι καυτό). Όταν ψηθεί η πίτα, τη σιροπιάζουμε ζεστή, με το ζεστό σιρόπι. Την αφήνουμε να το απορροφήσει και να κρυώσει. Δεν τη σκεπάζουμε για να μην «πανιάσει» το φύλλο. Βγάζουμε το στεφάνι της φόρμας και μεταφέρουμε το γλυκό σε πιατέλα.

Αλμυρή βασιλόπιτα κρεατόπιτα

Παραδοσιακή αλμυρή βασιλόπιτα κρεατόπιτα με πράσα από την Ξάνθη, φυσικά φλουρί, αλλά και ξηρούς καρπούς και αποξηραμένα φρούτα για να αρχίσιε η χρονιά με αφθονία, καλή τύχη και τραγανή νοστιμιά!

Υλικά 

1 πακέτο φύλλο κρούστας

6 μέτρια πράσα

1 ξερό κρεμμύδι

500 γραμμάρια χοιρινό κιμά

3/4 φλιτζανιού ελαιόλαδο

3 κ.σ. σουσάμι

1/2 φλ. αμυγδαλόψιχα χοντροκομμένη

αλάτι

πιπέρι

2 πρέζες κύμινο

2 πρέζες κανέλα

2 πρέζες μοσχοκάρυδο

 Εκτέλεση

Για την παραδοσιακή αλμυρή βασιλόπιτα κρεατόπιτα από την Ξάνθη, καθαρίζουμε πρώτα τα πράσα. Τα κόβουμε σε χοντρές φέτες. Τα ζεματάμε σε αλατισμένο νερό για 5′ και τα στραγγίζουμε καλά. Ζεσταίνουμε 2 κ.σ. από το ελαιόλαδο και ροδίζουμε τον κιμά να ψηθεί καλά. Προσθέτουμε το κρεμμύδι και το αφήνουμε να μαραθεί. Τέλος, προσθέτουμε τα ζεματισμένα πράσα. Αφήνουμε τη γέμιση να πιει όλα τα υγρά της. Πασπαλίζουμε με τα μπαχαρικά και προσθέτουμε το σουσάμι και το αμύγδαλο. Την αφήνουμε στην άκρη να κρυώσει καλά. Σε μεγάλο ρηχό λαδωμένο ταψί για πίτα, στρώνουμε ακτινωτά 4 φύλλα κρούστας λαδωμένα. Κάνουμε λεπτή στρώση με το 1/3 της γέμισης, σκορπίζοντάς τη σε κομματάκια, σε όλη την επιφάνεια του φύλλου. Από πάνω, απλώνουμε δυο λαδωμένα φύλλα και προσθέτουμε το 1/3 της γέμισης. Σε κάποια από τις στρώσεις βάζουμε το φλουρί. Επαναλαμβάνουμε με δυο λαδωμένα φύλλα και την υπόλοιπη γέμιση. Καλύπτουμε την πίτα με τα υπόλοιπα φύλλα, αφού τα λαδώσουμε ενδιάμεσα. Γυρίζουμε τις άκρες προς τα μέσα, χαράζουμε σε κομμάτια και ραντίζουμε με το υπόλοιπο ελαιόλαδο, καθώς και με λίγες σταγόνες νερό. Ψήνουμε την αλμυρή βασιλόπιτα κρεατόπιτα για 1 ώρα στους 180 βαθμούς C, μέχρι να ροδίσει καλά.

Αλμυρή βασιλόπιτα τυρόπιτα

Αλμυρή βασιλόπιτα με τυριά, που έχει θέση στο γιορτινό τραπέζι.

Υλικά 

9-10 φύλλα κρούστας

1½ φλιτζανιού τσαγιού βούτυρο

300 γραμμάρια τυρί φέτα

300 γρ. ανθότυρο

6 μεγάλα αβγά

80 γρ. σιμιγδάλι (ψιλό)

αλάτι και πιπέρι λευκό

1 κρόκος αυγού ανακατεμένος με λίγο νερό

Εκτέλεση

Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 170˚C και αλείφουμε με λίγο βούτυρο ένα στρογγυλό ταψί διαμέτρου 28 εκατοστών. Σπάμε τα αυγά και τα χτυπάμε με σύρμα. Θρυμματίζουμε τα τυριά και τα ρίχνουμε στο μπολ με τα αυγά. Προσθέτουμε το σιμιγδάλι, αλατοπιπερώνουμε και ανακατεύουμε. Στρώνουμε στο ταψί 5-6 φύλλα αλειμμένα ένα-ένα με βούτυρο. Αδειάζουμε τη γέμιση στο ταψί και την απλώνουμε με ένα κουτάλι να είναι ομοιόμορφη. Βάζουμε το φλουρί, τυλιγμένο σε λίγο αλουμινόχαρτο. Σκεπάζουμε τη γέμιση με τα υπόλοιπα φύλλα αλειμμένα επίσης, ένα-ένα μεβούτυρο. Τέλος αλείφουμε την επιφάνεια της πίτας με τον κρόκο και την χαράζουμε σε κομμάτια. Την ψήνουμε στους 180⁰C για 55-60 λεπτά, μέχρι να  ροδίσει καλά.

tanea.gr